لە 30 ڕۆژی یەکەمی خولی دووەمی دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەمریکا، زنجیرەیەک بڕیاری خێرا و مشتومڕاوی بەخۆیەوە بینی، چونکە چەند فەرمانی جێبەجێکردنی دەرکرد و ڕووبەڕووی شەڕی یاسایی بووەوە و ڕووبەڕووی ئاستەنگە ئابوورییەکان بووەوە، دیارترینیان هەڵاوسانی بەردەوام بوو.
بەپێی ڕاپۆرتێکی ڕۆژنامەی فاینانشیاڵ تایمز، لە دوای دەستبەکاربوونی لە 20 کانوونی دووم، ترەمپ بە خێرایی هەنگاوی ناوە بۆ جێبەجێکردنی سیاسەتەکانی، لەوانە سەپاندنی باجی نوێ، دەستپێکردنی دانوستان لەگەڵ ڕووسیا سەبارەت بە داگیرکردنی ئۆکرانیا و داوای کۆتاییهێنان بە شەڕی غەززە.
هەروەها لە چوارچێوەی حکومەتی فیدراڵیدا هەنگاوی ڕیشەیی ناوە و بودجەی فیدراڵیی بلۆک کردووە و هەزاران فەرمانبەری حکومەت لە کارەکانیان دوورخستووەتەوە، دەرکردنی ژمارەیەک فەرمانی دیار و بەرچاو.
ترەمپ 73 فەرمانی جێبەجێکردنی دەرکردووە، کە لە فەرمانەکانی پێش خۆی تێپەڕاند، لەوانە؛
• دروستکردنی "وەزارەتی کارایی حکومەت" کە بە شێوەیەکی نافەرمی لەلایەن ئیلۆن ماسکەوە بەڕێوەدەبرێت، بووەتە هۆی دەرکردنی زیاتر لە 10 هەزار کارمەند، سەرەڕای ئاستەنگی یاسایی.
• هەوڵدان بۆ هەڵوەشاندنەوەی مافی بەدەستهێنانی ڕەگەزنامە لەڕێگای لەدایکبوونەوە، ڕێکارێک کە لەلایەن دادگاکانەوە ڕاگیرا.
• فەرمانی جێبەجێکردن بۆ گەڕاندنەوەی ئازادی ڕادەربڕین، کە تیایدا هێرشی کردە سەر ئیدارەی بایدن و تۆمەتباری کرد بە سەپاندنی سانسۆر.
هەڵاوسان و بازرگانی
سەرەڕای بەڵێنەکانی بۆ دابەزاندنی خەرجییەکانی ژیان، هەڵاوسان لە 3% ماوەتەوە و لە ئەنجامی بڵاوبوونەوەی ئەنفلۆنزای باڵندە نرخی هێلکە بە ڕێژەی 15.2% بەرزبووەتەوە. ڕاپرسییەکان دەریانخستووە کە 62% پێیان وایە ترەمپ هەنگاوی پێویستی بۆ کەمکردنەوەی هەڵاوسانی نەناوە. هەروەها 25% باجی بەسەر پۆڵا و ئەلەمنیۆمدا سەپاند، ئەمەش پیشەسازییە ناوخۆییەکانی نیگەران کردووە.
ئاستی جەماوەریی
هەرچەندە ڕێژەی پەسەندکردنی ئێستای ترەمپ کە 49%یە، بەرزترینە لە دوو خولی سەرۆکایەتییەکەیدا، بەڵام هێشتا لە چاو سەرۆکەکانی پێشووی وەک جۆ بایدن کەمترە. بەپێی ڕاپرسییەکی کۆمپانیای FiveThirtyEight، 47%ی ئەمریکییەکان لەئاستی کارکردنی ترەمپ رازیی نین.
بەڵام سیاسەتەکانی پەیوەست بە کۆچبەران پشتگیرییەکی بەرچاویان هەیە، لەگەڵ ڕاپرسییەکی CNN/SSRS کە دەریخستووە کە 55%ی بەشداربووان پشتگیری یان لەگەڵ توندکردنەوەی دیپۆرتکردنەوەکاندان کە لەلایەن ئیدارەکەیەوە ئەنجامدەدرێت.
دۆسیەی کۆچبەران
لە سەرەتای خولی سەرۆکایەتیی دووەمی ترەمپدا، ئاژانسی کۆچ و گومرگەکانی ئەمریکا ICE لە 26ی کانوونی دووەم هەڵمەتێکی گەورەی دەستپێکرد و لە یەک ڕۆژدا نزیکەی هەزار کۆچبەری نایاسایی دەستگیرکرد.
بەڵام دواتر بەپێی ڕاپۆرتێکی کەناڵی ئێن بی سی نیوز لە ماوەی هەفتەی یەکەمی مانگی شوباتدا ژمارەی دەستگیرکردنەکان بۆ 300 کەس لە ڕۆژێکدا دابەزی و نەبوونی شوێنی دەستبەسەرکردن بووەتە هۆی ئازادکردنی 461 کۆچبەر.
لە بەرامبەردا دەروازە نایاساییەکان لە سنووری باشوور بە شێوەیەکی بەرچاو دابەزینیان بەخۆوە بینیوە و لە مانگی یەکدا ژمارەی دەستگیرکراوەکان لە سنووری ئەمریکا و مەکسیک بۆ 29 هەزار کەس دابەزیوە، کە نزمترین ئاستە لە مانگی شوباتی 2021ەوە، لە کاتێکدا لە مانگی کانوونی دووەمی پێشوودا 47 هەزار کەس بوون.
