راپۆرتی شیكاریی: بەشی دووەم و كۆتایی ـ كوردۆ
فەرەج:
بارودۆخی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست تادێت بەرەو
مەترسیی دەچێت و ناوچەكە هەنگاو بۆ جەنگێكی مەترسیدار دەنێت و ویلایەتە یەكگرتوەكانی
ئەمریكاش بەردەوام هۆشدار دەدەن، دۆخی ناوخۆیی سوریا و هێرشەكانی ئەمریكا و ئیسرائیل
بۆ سەر هێزەكانی نزیك لە ئێران لە وڵاتانی یەمەن و لوبنان، بەردەوامی هێرشكردن بۆ سەر
غەززە و بەردەوامی شەڕ روسیا و ئۆكرانیا، لە لایەكی دیكەوە مەترسیی لە سەر دۆخی ئێران
و عێراق و تێكچوونی دۆخی ناوخۆیی توركیا، نەچوونە ژێر باری ئێران بۆ رێككەوتن لەگەڵ
ئەمریكا لەسەر دۆسیەی ئەتۆمی، ئەگەرەكانی ڕوودانی جەنگی جیهانی سێیەم نزیكتر دەكاتەوە
و ئەگەرەكانی دابەشبوونی عێراق و گەڕانەوەی سوننە بۆ عێراق و سیناریۆكان و زەمینەسازی
بۆ گفتوگۆكانی نێوان ئەمریكا و ئێران لە ئیمارات و دۆخی ئێستا و تەواوی گۆرانكارییەكانی
خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و لێكەوتەكانی دروستبوونی دەوڵەتی كوردیی، لە بەشی دووەم و كۆتایی
ڕاپۆرتە شكارییەكەدا.
هۆكارەكانی ناسەقامگیریی خۆرهەڵاتی
ناوەڕاست:
خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، ماوەی چەند ساڵێكە نائارامی
بەرۆكی گرتووە و تادێت دۆخی ناوچەكە نزیك دەبێتەوە لە جەنگێكی گەورە كە تەنانەت هەندێك
لە شارەزایان بە جەنگی جیهانی سێیەم ناوزەندی دەكەن، بەڵام هەموو ڕووداو و گۆرانكارییەك
لە دونیادا هۆكارگەلێك هەن كە وادەكەن رووبدات، بەشێك لەو هۆكارانەش بریتییە لە:
هۆکاری یەکەم: ئەو سنووره سیاسیانهی ئێستای
دهوڵهتانی ناوچهكه هاوتەریب نین له گهڵ ڕاستییهكانی مێژوویی و ئایینی و نهتهوهیی،
واتا هاوتەریب نەبوونی سنوورە ناسنامەیی و سیاسییەکان لە ناوچەکە کە ئەمڕۆ به سەردەمی
ههستانهوه و بەرجەستەبوونی ناسنامەکان دهناسرێت.
هۆکاری دووەم: بەررزبوونەوەی پرسی ناسنامەکان
و هوشیاری نهتهوهیی و داواكاری نهتهوه ژێردهستهكان، یاخود بێ دهوڵهتهكان
بەتایبەتیش بەرجەستە بوونی ناسنامەی نەتەوەیی و ئایینی.
هۆکاری سێیەم: شکستی دەوڵەتانی ناوچهكه
لە پرۆسەی دەوڵەت و نەتەوە.
هۆکاری چوارەم: شکستی ئەو دەوڵەتانە لە بەرهەمهێنانی
ئاسایش بۆ دانیشتوانیان به ههموو پێكهاته ناسنامهییهكان، واتا دهستهبهركردنی
ئاسایشێک کە ئاسایشی هەمووان بێ، نهك ئاسایشی ناسنامهیهك یاخود پێكهاتهیهك و پهراوێز
خستن و سڕینهوهی ناسنامهكانی نەتەوەكانی دیكە بێت.
دۆخی ئێستا لە نێوان سوریای دیموكرات و
سوپای سوریا:
بە گوێرەی زانیارییەکانی ڕۆژنامەنووسەکە،
لەو کاتەی هاکان فیدان وەزیری دەرەوەی تورکیا سەردانی ئەمریکای کردووە، یەک فیشەک
لەو ناوچانەی ڕووبەڕووبوونەوە هەیە لە نێوان هێزەکانی سووریای دیموکرات و سووپای
نیشتمانی سووریا نەتەقیوە. تورکیا لەساڵی ٢٠١٨ ەوە لەگەڵ هێزەکانی سووریای
دیموکرات لەشەڕدایە، بە وتەی ڕۆژنامەنووسەکە، هەموو ئەو ئۆپەراسیۆنە سەربازییانەی
لەو ماوەیەدا ڕوویداوە، لە داگیرکردنی عەفرین و سەرێکانی، بۆردومانکردنی کۆبانێ و
بڕینەوەی دار زەیتوونەکانی عەفرین، هەمووی لە پێناو ئەو شتەدا بوو، کە ئیدارەی
خۆسەری ڕۆژئاوا لەدایک نەبێت، بەڵام هاوکێشەکان گۆڕان، بە کشانەی هێزەکانی تورکیا
و لێدوانەکانی سەرۆکایەتی کۆماری ئەو وڵاتە، ناڕاستەوخۆ دان بە ئیدارەی خۆسەری
ڕۆژئاوادا نراوە.
هاوکات بە گوێرەی زانیارییەکان، ئەو هێزە
چەکدارییانەی کە لە تورکیاوە نزیکن، لە نموونەی (لیوای سووڵتان موڕاد،
حـ..ـەمـ..ـزات و عـ...ـەمـ..ـشـ..ـات)ن، کە بڕیارە چەکەکانیان ڕادەستی حکومەتی
نوێی سووریا بکەنەوە. بە وتەی ئەو ڕۆژنامەنووسە، ئیدارەی خۆسەری ڕۆژئاوا دەبێت بە
فاکت و نە تورکیا و نە حکومەتی دیمەشق ناتوانن بە درووستبوونی ئەو هەرێمە بگرن،
چونکە هەموو ئەو ڕووداوانە لە نێوان ئەمریکا و ڕووسیا گفتوگۆ و دانووستانی لەسەر
کراوە.
سیناریۆكان بۆ دۆخی ئێستای خۆرهەڵاتی
ناوەڕاست:
بەپێ هەندێك لە بۆچوونەكان لە خۆرهەڵاتی
ناوەڕاست ئاسایشی مۆدێرن فرهرهههنده كه پشتگویخراوه و لهبیرکراوە وهكوو،
ڕەهەندی سیاسی، کۆمەڵگەیی (ناسنامهیی) و ئابووری و ژینگەیی، بهگشتی لهم دهوڵهتانهدا
پرسی بەشداری یهكسانی ههموو هاوڵاتییان و پێكهاتهكان له دهسهڵات و پرسی
خۆشگوزەرانی ئابووری و بە گشتی پەرەپێدان لێرەدا بە ڕاستی چهقبهستوو بووه.
خاڵی کۆتاییش ململانێیهكانی دهوڵهته
ناوچەییەکان لهلایهك و لهلایهكی تریشهوه ململانێی دەوڵەتە زلهێزەكان لهسهر
بهرژهوهندییه خۆیان شەڕ دەكەن. بهم پێیهش دەکرێت ئێمە بۆ داهاتووی سیاسی
ناوچهكه چەند سیناریۆیەک دابنێین:
سیناریۆی یەکەم:
لە نێو ململانێكانی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، دۆخی
توركیا و سنورەكانی تێكدەچێت نزیك دەبێتەوە لە كەوتنی ئەرۆغان بۆ ئەو مەبەستەش دەبێت
بە رێككەوتن لە گەڵ ئەمریكا توركیا ڕازیبێت بە پێشنیارێك كە مامەڵەكردن بێت لەگەڵ دواین
پلانی ئەمریكا و ئیسرائیل بۆ ئەو گۆرانكارییەی لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست هاتووەتە ئاراوە
و دەبێت لەگەڵ قۆناغ و واقیعدا مامەڵە بكات.
سیناریۆی دووەم:
بەشێ رۆژئاوای كوردستان لەسوریا ماوەی چەندین
ساڵە ئەو سنوورانە لەلایەن هێزەكانی سوریای دیموكرات (هەسەدە) پارێزگاری لێكراوە و
لە چەند ناوچەیەكیش هێزەكانی هاوپەیمانان و ئەمریكای تێدا جێگیركرابوو، لەئێستادا ئەوە
بەشەی رۆژئاوای كوردستان لەژێر كونترۆڵی هێزە كوردییەكاندا دەمێنێتەوە و سوپاكەشی نزیكە
125 هەزار سەربازە، خاوەنی هێزێكی راهێنەر و پڕ چەكە و سنورە جوگرافیاكەشی دەستی لێ
نادرێت و وهكوو خۆی دهمێنیتهوه و دەچێتە سەر رێگای داود.
سیناریۆی سێيەم:
گوشار و كاریگەریی سیاسيی تا دێت لەسەر دۆخی
ئێران پەرەدەسەنێت و بەردەوام هەڕەشە لە نێوان ئەمریكا و ئێران هەیە، ترەمپ دەیەوێت
هەرچی زوو ئێران دوور بخاتەوە لە بەرهەمهێنانی زیاتر ئەتۆمی، ئەمریكا فشار دەكات كە
لە كاتژمێری سفردا هێرش بكاتە سەر پێگە گرنكەكانی ئێران، روسیا بێدەنگ دەبێت لەبەرامبەر
دروستبوونی ریگای داود، تا دێت سەقفی داواكارییەكانی ئەمریكا زیاتر دەبێت.
سیناریۆی چوارەم:
لە دوای هێرشەكانی بۆ سەر حوسییەكانی یەمەن
ئێران بێدەنگە، دواتر ئەگەرەكان زۆرن كە سەركردەكانی حەشدی شەعبی لە عێراق بكرێنە ئامانج،
بەمەش ئێران لە لێواری مەرگ نزیك دەكاتەوە، بۆیە دەبێت لە دانیشتنەكانی نێوان ئەمریكا
و ئێران لە ئێمارات بە شێوەیەكی ناڕاستەوخۆ بچێتە ژێر باری داواكارییەكانی ئەمریكاوە
كە بۆ پێگەی ئێران ئەمە قورس دەبێت، لەوانەشە بە پێچەوانەوە بێت ئێران دەستپێشخەری
بكات لە هێرشكردنە سەر بەرژەوەندییەكانی ئەمریكا لە ناوچەكەدا.
عێراق لە نێو گۆرانكارییەكانی خۆرهەڵاتی
ناوەڕاست:
هەندێك لە بەرپرسانی عێراق پێیان وایە
پێشهاتێكی نوێ لە دۆخی سیاسیی عێراقدا هەیە، ماڵی شیعە شڵەژاوە، زەنگی
ئاگادارکردنەوە لە نەجەف لێدراوە، نەخشەڕێگای نوێ بەڕێوەیە.
موقتەدا سەدر ڕێبەری ڕەوتی نیشتمانی شیعی
لە دواین لێداونیدا پێوایە عێراق لە دواهەناسەکانی خۆیدا دەژی، دەوڵەتی عێراق
بەهۆی هەژموونی دەرەکی و هێزی دەوڵەتی قووڵەوە لەسەر هەموو جومگەکانی،
دواهەناسەکانی خۆی دەدات.
چەقبەستوی لە گۆرینی دەسەڵاتدارانی
عێرقدا:
لە دوای 2003ەوە تا ئێستە عێراق هیچ جۆرە
گۆڕانكارییەكی ئەوتۆی بەخۆیەوە نەبینیوە، سەرچاوەی هەموو گۆڕانكارییەكان یان
دەسەڵاتە و یان ئەو بەرنامەی دەسەڵات كاری پێ دەكات، كەچی لە عێراق هەر هەمان
كەسایەتی و هێزە سیاسییەكان فەرمانڕەوان و هەر هەمان سیاسەتیش پێڕەو دەكەن، كە
لەسەر بنەمای گەندەڵی و خراپیی ئیدارەدان و دڵسۆزی و لاگیری بۆ دەرەوە بنیات
نراوە، توێژەرێكی سیاسی پێی وایە لە چوارچێوەی گۆڕانكارییەكانی ناوچەكە، ئەگەری
كودەتایەكی سیاسی لە عێراق هەیە. بە شایەتی هەمووان ناوچەكە.
رۆژهەڵاتی ناوەڕاست گۆڕانكاریی گەورەی
سیاسی و ئابووری بەخۆیەوە دەبینێت، لەو ناوەدا عێراقی لێیان بەدەر نییە و ئەگەر
هەیە گۆڕانكارییەكە ئەویش بگرێتەوە و قۆناغێكی نوێی سیاسی لە مێژووی ئەو وڵاتە سەر
هەڵبدات، بەتایبەتی لەی سایەی پیربوونی دەستەبژێری سیاسی لەو وڵاتەدا كە ناتوانێت
خۆی لەگەڵ خواستەكانی ناوخۆیی و دەرەكیی قۆناغەكەدا بگونجێنێت.
ئەگەرەكانی ڕوودانی كودەتایی سیاسیی لە عێراق:
نەبیل عەزاوی توێژەری سیاسی وریایی لە
ئەگەری دروستبوونی كودەتایەكی سیاسی لە عێراق دەدات، ئەوەش لە سایەی ئەو
پەرەسەندنە خێرایەی لە ناوچەكە هەیە، كە بە رووخانی رژێمی بەشار ئەسەد لە سووریا و
لاوازبوونی دەسەڵاتی ئێران و میلیشیاكانی دەستی پێ كرد و ئێستە بە ناڕەزایەتیی
جەماوەری لە توركیا درێژەی هەیە. روونی كردەوە، هێزە سیاسییەكانی عێراق
گەیشتوونەتە قۆناغی پیربوون و پێویستە لە فەلسەفەی سەرەتا و كۆتایی تێبگەن، چونكە
مەعقوول نییە تا بێكۆتا لە دەسەڵات بەردەوام بن لەو كاتەی گۆڕانكارییەكانی ناوچەكە
پێویست بە ڕەوتی كار و بەرنامەیەكی جیاوازتر بۆ ئیدارەدانی تەنگژەكان ناوچەكە.
ئەو توێژەرە ئاماژە دەكات كە 70%ی
دەنگدەران لە هەڵبژاردنی داهاتوو بێدەنگ و خۆڵەمێشی و بایكۆتكارن، ئەوانە گرەویان
لەسەر دەكرێت بۆ گۆڕانكارییەكی ریشەیی لە هاوسەنگی هێز لە عێراق، بۆیە ئەگەر ئەوان
بڕیار بدەن دیواری بێدەنگی بشكێنن و بەشداری لە هەڵبژاردن بكەن، دەتوانن چینی كۆنی
سیاسی لابدەن و هاوكێشەیەكی نوێی فەرمانڕەوایەتی دروست بكەن، گۆڕانكارییەكەش
ناوخۆیی دەبێت نەك بە ویستی دەرەوە، بۆیە هەڵبژاردنی داهاتووی عێراق یەكلاكەرەوەیە
و پێویستە هێزە سیاسییەكان لە مەترسیداریی ئەو راستییە تێبگەن.
رێككەوتنی نێوان ئەمریكا و توركیا و رووسیا:
لەدوای سەردانی هاكان فیدان بۆ ئەمریكا
تورکیا ڕازی بووە بە کشانەوەی هێزەکانی لە سووریا و هەڵوەشاندنەوەی ئەو گرووپانەشی
کە لێیەوە نزیکن دانووستانەکانی هەفتەی ڕابردووی نێوان ڕووسیا و ئەمریکا،
گۆڕانکاری زۆری لە هەڵوێستەکانی تورکیا سەربارەت بە سووریا دروستکردووە.
ئاماژە بەوەش دەدات، کە ئەم پڕۆسەیە بە
نێوەندگیری ڕووسیا بەڕێوەدەچێت. دوای ڕێککەوتنی مەزڵوم عەبدی و ئەحمەد شەرع، ڕەجەب
تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا ڕایگەیاند، کە پێشوازی لەو ڕێککەوتنە دەکات. بە
گوێرەی ڕاگەیەندراوێکی سەرۆکایەتی کۆماری تورکیا، ڕەجەب تەیب ئەردۆغان و ڤلادیمێر
پووتین پەیوەندییەکی تەلەفۆنیان ئەنجامداوە، لە ڕاگەیەندراوەکەدا هاتووە، کە سەرۆکی
تورکیا ڕازی بووە بە تێکەڵکردنی هیزەکانی سوریای دیموکرات لەگەڵ وەزارەتی بەرگری حکومەتی
نوێی سووریا.
ڕۆژنامەنووس و میدیاکارای دیاری کەناڵی
سکای نیوزی عەرەبی دەڵێت: ئەمە گۆڕانکارییەکە لە هەڵوێستەکانی تورکیا، کە ١٦٠ پلە
لە هەڵوێستەکانی پێشووی جیاوازە، ڕۆژنامەنووسەکەی سکای نیوز ئەو ڕستەیە زیتر
شیدەکاتەوە و دەڵێت؛ ئەمە بە واتای ئەوەیە، کە هێزەکانی سووریای دیموکرات کە پێشتر
لە لایەن دەوڵەتی تورکیاوە بە (تـ..ـیـ..ـرۆریـ..ـست) ناسێنرابوون، چیتر لەو
لیستەدا دانانرێن، هاوکات مەزڵوم عەبدیش کە داواکراوبوو لە لایەن تورکیاوە، چیتر
داواکراو نابێت.
ئامادەكارییەكانی بۆ دانیشتنی ئەمریكا و
ئێران لە ئیمارات:
بە ناوبژیوانی ڕووسیا، ئەمریکا و ئێران
لە ئیمارات کۆبوونەوە لةناوەڕاستی مانگی داهاتوو گەڕێکی نوێی دانووستانی نێوان
هەردوو وڵات دەستپێدەکات، بە گوێرەی زانیارییەکانى سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دەرەوەی
ئێران رؤذى یەکشەمە ٣٠-٣-٢٠٢٥ بە ماڵپەڕی بەغداد ئەلیەومی ڕاگەیاندووە،
کۆبوونەوەیەکی ڕانەگەیەندراو لە نێوان نوێنەرانی ئێران و ئەمریکا لە ئیمارات، بە
ناوبژیوانی ڕووسیا بەڕێوەچووە.
ئەو کۆبوونەوەیەش وەک ئامادەکارییەک بۆ
کۆبوونەوە فەرمییەکانی داهاتووی نێوان هەردوو وڵات بەڕێوە چووە لە ئیماراتی
یەکگرتووی عەرەبی، شاندەکەی ئێران بە سەرۆکایەتی ماجید تەخت ڕەوانچی، بریکاری
وەزیری دەرەوە بۆ کاروباری سیاسيی ئامادە بووە.
بە گوێرەی سەرچاوەکە، لە کۆبوونەوەکەدا
سێ نوێنەری هەر لایەنێک بەشداریان لە کۆبوونەوەکەدا کردووە و شاندی ئەمریکاش
تێگەیشتنی زیاتریان لە هەڵوێستەکانی ئێران نیشانداوە کەشوهەوای دانووستانەکانیان
بە ئەرێنی وەسف کردووە، بەو پێیەی دەتوانێت زەمینە بۆ گفتوگۆی زیاتری نێوان
هەردوولا لە داهاتوودا خۆش بکات.
ئەگەر نەگەنە رێككەوتن، ئەمریكا چەندین
بژاردەی هەیە:
سەرچاوە ئێرانییەکە لە درێژەی قسەکانیدا وتویەتی،
ناوبژیوانانی ئەم دانووستانانەی نێوان تاران و واشنتۆن بریتین، لە ڕووسیا و ئیماراتی
یەکگرتووی عەرەبی، ئەگەری زۆرە لە ناوەڕاستی مانگی نیساندا خولێکی نوێی دانووستان لە
نێوان بەرپرسانی ئێران و ئەمریکا بەڕێوەبچێت، بەبێ ئەوەی دیاریبکات، کە کام وڵات میوانداری
کۆبوونەوەکە دەکات.
لەکاتێكدا، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ویلایەتە
یەکگرتووەکانی ئەمەریکا لە میانی چاوپێکەوتنێکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ کەناڵی ئێن بی سی
نیوز هەڕەشەی ئەوەی کرد، ئەگەر ئێران ڕێککەوتن لەسەر بەرنامە ئەتۆمییەکەی لەگەڵ ئەمریکا
ئەنجام نەدات، ئەوا بۆردوومانێکی وایان دەکەیەن، هەرگیز پێشتر نەیان بینیبێت، بەڵام
سەرۆکی ئەمریکا ئاماژەی بەوەشدا، کە بەرپرسانی ئەمریکی و ئێران هێشتا لە گفتوگۆدان
سەرۆکی ئەمریکا ئاماژەی بەوەش دا، کە "جگە لە بژاردەی سەربازی، سزا لاوەکییەکانی
سەر ئێرانیش یەکێکە لە بژاردەکان و لەسەر مێزەکەمە".
لای خۆشییەوە، مەسعوود پزیشکیان سەرۆک کۆماری
ئێران دووپاتی کردووەتەوە، کە عەلی خامنەیی ڕێبەری باڵای شۆڕشی ئیسلامی ئێران لە ڕێگای
سەڵتەنەتی عومانەوە وەڵامی پەیامەکەی تڕەمپی داوەتەوە و ئاماژەی بەوەدا، کە لە وەڵامەکەدا
خامنەیی دانووستانی ڕاستەوخۆی ڕەتکردۆتەوە، بەڵام دەرگای دانووستانی ناڕاستەوخۆی بە
کراوەیی هێشتوەتەوە.
عێڕاق ناتوانێت وەک بینەرێکی ئاسایی
ڕووداوەکانی سووریا بمێنێتەوە:
لەبارەی دواین پێشهاتەکانی ناوچەکە و بەتایبەت
ئەو مەترسیانەی، کە لەم دواییەدا ڕووبەڕووی عێڕاق بوونەتەوە، رۆژی دووشەمە
٣١-٣-٢٠٢٥، قەیس خەزعەلی، ئەمینداری گشتی بزوتنەوەی عەسائیبی ئەهلی حەق ڕایگەیاند:
"ئێستا جەنگ لە فەلەستین، لوبنان، سووریا و یەمەن سەریانهەڵداوە و بەردەوامن،
عێراق دەتوانێت ئەو پڕۆژەیە پووچەڵبکاتەوە، کە ئیسرائیل و ئەمریکا و یەکێک لە وڵاتانی
عەرەبی پلانیان بۆ داناوە".
ووتیشی: "سەرتان نەسوڕمێ لە درووستکردنی
ڕووداوێک، کە تێکەڵکردنی عێڕاق بە بەرەکانی شەڕ لەخۆی بگرێتەوە، چونکە شەڕەکە ئایدیۆلۆژییە،
پێمان وایە دەوڵەتی عێڕاق دەبێت چالاکتر بێت لەو ڕووداوانەی لە سووریا ڕوودەدەن".
ئاماژەی بەوەشکرد: "عێڕاق ناتوانێت وەک
بینەرێکی ئاسایی ڕووداوەکانی سووریا بمێنێتەوە، چونکە نوێنەرایەتی هەڕەشەیەکی ڕاستەوخۆ
و مەترسیدار دەکەن بۆ سەر ئاسایشی نەتەوەیی عێڕاق، هەروەها تورکیاش هەڕەشەیەکی دیکەیە،
کە یەکڕیزی و سەقامگیری عێڕاق دەکاتە ئامانج". میلیشیای لە هەزران چەكداری عێراقی
پێكهێناوەو لەناوخۆی توركیا ڕاهێنانی پێكردوون و خزێنراونەتە نێو سوپای عێراق.
توركیا دەیەوێت عێراق بە هەمان چارەنووسی
سوریا ببات:
خەزعەلی، لەوتارەکەیدا دەڵێت: چەندین هاوڵاتی
عێراقی لە هەردوو پارێزگای كەركوك و نەینەواوە براونەتە توركیاو ڕاهێنانیان پێكراوە،
بەشێكیان تا ئەم ساتەش لەلایەن توركیاوە موچەكانیان دابیندەكرێت، ناوی فەرمیان، هێزەكانی
پاسەوانی نەینەوا، لەپارێزگای نەینەواو، هێزەكانی قەڵغانی كەركوك، لە پارێزگای كەركوكە.
ئەو بەرپرسەی میلیشیای عەسائیبی ئەهلی حەق
کە بەوە ناسراوە کەسێکی نزیکی کۆماری ئیسلامی ئێرانە "باسی لەوە کرد کە تورکیا
ئەو چەکدارە ڕاهێنراوانەی خزاندووەتە نێو هێزە چەکدارەکانی حەشدی شەعبی. بۆ ئەم مەبەستە
داوای لێکۆڵینەوەی ورد دەکات. "
لەبارەی عێراقەوە ئەوە بەرپرسەی حەشدی شەعبی
نەیشاردووەتەوە كە تورکیا ئامادەکاری دەکات بۆ دووبارەکردنەوەی سیناریۆی سوریا لە عێراق.
ووتیشی، وڵاتێكی عەرەبی پرۆژەی ئیسرائیل بۆ
دابەشكردنی سوریا جێبەجێ دەكات و هەوڵیش هەیە بۆ دروستكردنی هەرێمی نوێ لەو وڵاتە
وەك سەرەتایەك بۆ دابەشكردنی سوریا، ئەوەش مەترسیی بۆ سەر ئاسایشی عێراق دروستدەكات،
چونكە ئیسرائیل لە سوریا دەیەوێت بگاتە ڕووباری فورات دەیەوێت ئەجێندایی خۆی جێبەجێ
بكات، كۆنترۆڵی ناوچەكە بكات، بەرپرسانی ئیسرائیلیش ئەمەیان بە فەرمی راگەیاندووە.
هەنگاوەكانی ئیسرائیل بە بۆچوونی قەیس
خەزعەلی:
ئیسرائیل لە نێو خاكی سوریا و باشوری وڵاتەكەی
پێشڕەوی دەكات و چاویان بریوەتە خاكی سوریا و چەند كیلۆمەترێكی كەمی ماوە بۆ خاكی عێراق.
ئیسرائیل دەیەوێت "رێڕەوی داود"
دروستبكات بە سێ هەنگاو:
هەنگاوی یەكەم: گەیشتن بە خاكی كوردی لە سوریا
و عێراق، بەهێزكردن و دروستكردن و پاڵپشتیكردنی خاكی كورد لە عێراق و سوریا.
هەگاوی دووەم: دووبارە داڕشتنەوەی نەخشەی
خۆرهەڵاتی ناوەڕاستە لەسەر بنەمای نەتەوەیی، ئاینیی و تایفیی.
هەنگاوی سێیەم: ڕاكێشانی عێراقە بۆ نێو ململانێ
و ئەو شەڕەی هەڵگیرساوە.
خەز عەلی ووتیشی: هۆكارەكەشی ئایدۆلۆژییە
و توركیا دەیەوێت یەكریزی و سەقامگیریی عێراق بكاتە ئامانج و بۆ ئەو مەبەستەش هێزەكانی
حەشدی شەعبی لە بیابانەكانی عێراق رێ و شوێنی توندیان گرتوەتەبەر و هێزێكی زۆریان
بە درێژیی سنوری سوریا جێگیركردووە.
ململانێكانی ناوچەكە و لێكەوتەكانی دەوڵەتی
كوردیی:
رۆژهەڵاتی ناوەڕاست سنوورگەلێکی دەستکردیان
هەیە و زۆربەی کێشه و ئاژاوەکان دەگەڕێتەوە بۆ ئەو دابەشکردنه کۆڵۆنیالیستیه پێدەچێ
که ئەم سنوورانه بگۆڕدرێن و وڵاتگەلێکی نوێ بێنه نێو کایەی سیاسیەكانەوە، یەکێک لەو
ئەگەرانەش دروستبوونی دەوڵەتی کوردییە.
لەدوای ڕووخاندنی سوریای سەردەمی بەشار ئەسەد
و دەستگرتن بەسەر دەسەڵاتی ئەو وڵاتە، كوردەكانی ڕۆژئاوای كوردستان بە گۆدەنگی و هاوتەریب
لەگەڵ یەكتر، بە پاڵپشتی ئەمریكا و ئەوروپا كار بۆ یەك هەڵوێستی كورد دەكرێت، بەتایبەتیش
لە واژۆ كردنی یەكخستنی هەموو هێزەكان لەسوریا كە لە نێوان مەزڵوم عەبدی فەرماندەی
هێزەكانی سوریای دیموكرات و ئەحمەد شەرع دەسەڵاتی ڕاگوزەری ئێستا سوریا، هاوبەشی و
گفتوگۆ بەردەوامەكانی نێوان كوردانی ڕۆژئاوا و باشور هاوڕابوون لەسەر یەكدەنگی گەڵی
كوردستان لەهەر چوار پارچەی كوردستان و بەدەستهێنانی مافەكانی گەلی كورد.
لەكاتێكدا، لە نوسینێكی دیكەمدا زۆر بە وردی
باسی رێگای داودم كردووە، رێگای داودەوە ئەو نەخشە رێگایەیە كە كورد و ئیسرائیل بەیەكەوە
دەبەستێتەوە و دەیانخاتە سەر یەك رێڕەوی ئاوی، بەمەش بە هەموو لێكدانەوەكان و گۆرانكارییەكان
لەناوچەكەدا دروستبوونی دەوڵەتێكی كوردی، ئامانجی سەرەكییە لەو گۆرانكارییە بە پاڵپشتی
ئەمریكا و ئەوروپا و رووسیا و ئیسرائیل هەمەهەنگن.
