ئاسۆ عەبدوللەتیف
ئەگەرچی کاراکتەری سەرۆک وەزیران لەعێراقدا سەربازی گوێڕایەڵ و ئەکتەری ملکەچی حەوزەو مەرجەعیەتی شیعەکانەو لەدەرەوەی هەڵبژاردن و یاساو بەها دەستوریەکانەو زۆرجار سەرۆک وەزیرێک بەدووکورسی و بەبێ کوتلەی گەورە پۆستەکەی بردۆتەوە، هەمان کات دەبێت سەرۆک وەزیر شیعەبێ و بەئەرکی ئاینی و شەرعی و مەزهەبی و تەقیەی خۆی هەستێ و سەربە ئال و بەیت و عەهدو پەیمانە مەزهەبیەکان بێت، بۆ ئەم خولەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ئەم پۆستە سیادییە، وەک هەڵبژاردنی پێشوو ئەوەتا لەبەردەم کۆمەڵێک ئاڵنگاری یاسایی و سیاسی و گۆڕانکاری هاوکێشەکان و فشاری سوننەکان و کوردو ئەمریکیەکاندا، یەکەمین بەربەست و ڕێگری یاسایی بۆ ئەم مەبەستە زاراوەیەکە پێی دەوترێت سێیەکی پەکخەر، بابزانین ئەم زاراوەیە چییە؟
ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ٣٢٩ ئەندامی هەڵبژێردراوی هەیە لەهەموو ڕەنگ و ئەتنیک و پێکهاتەکان کە هەسێ پۆستە شکۆمەندیەکەی عێراق یەکلایی دەکاتەوە (سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران و سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران و سەرۆک کۆمار) ئەویش لەسەر بنەمای زۆرینەی دەنگ و ڕێژەی دوولەسەرسێی نائیبەکان.
بۆ ئەم مەبەستەو دیاریکردنی ڕێژەی یاسایی نوێنەران (النصاب القانوني أو الإجراءات النيابية) کە پێکهێنانی حکومەت و سەرۆک کۆمار یەکلایی دەکاتەوە، پرۆسەکە پێویستی بە دوو لەسەر سێی ئەندامان هەیە کەدەکاتە ٢١٠ ئەندامی ئامادە، ئەو ڕێژەیە بەکۆدەنگی دەتوانن ئەو پرسی سەرۆکایەتیانە یەکلایی بکەنەوە.
بەڵام لەعێراقدا بەحوکمی دەستێوەردانی دەرەکی و ئەو فاشیزم و دەوڵەتە وەلائیە قووڵ و مەزهەبی و پشکپشکێنەی کوتلەو بلۆکە گەورەکان، لەبری پێکهێنانی حکومەتی تەکنۆکرات و ڕادیکاڵ و براوەکان، پەنا دەبرێ بۆ پەکخستن و دەستەمۆکردنی حکومەت، ئێستا دووبارە باس لە سێیەکی پەکخەر دەکرێ، واتە سێبەشی بلۆککەر، کە دەکاتە ١١٠ کورسی لەکۆی ٣٢٩ کورسی پەڕلەمان، هەر هاوپەیمانیەک بتوانێ بگاتە ئەو ڕێژەیە دەتوانێ ئەو کارتە وەک ڤیتۆی سوری پێکهێنانی حکومەت بەرزبکاتەوە دژی نەیارەکانی، ئاماژەکانی پشت سێیەکی پەکخەر بریتین لە؛
- لەبری پێکهاتن و سازان لەسەر حکومەت، سێیەکی پەکخەر عێراق ڕادەگرێ و دووچاری ئیفلیجبوونی دەکات تاوەکو دەستکەوتەکانی دەوڵەتی قووڵ و خولگەی حەشدو وەلائی مسۆگەر دەبێ.
- هاوپەیمانێتی سێیەکی پەکخەر واتە هاوپەیمانێتی دەوڵەتی وەلائی قووڵ و پاراستنی بەرژەوەندیەکانی دەوڵەتی فەقیەو دەسەڵاتدارە شیعەکانی نێو چوارچێوەی هەماهەنگی و خولگەی دەوڵەتی یاسای مالیکی، بەدر، عەسائیبی ئەهلی حەق، گروپ و کەتائیبەکانی حەشدو حیزبوڵاو ڕەبعەڵاو سەیدشوهەداو بابیلیۆن.
- ئەگەر هاوپەیمانی و ئیئتیلافێک، خاوەنی ئەم ژمارەیە بێ، بەئاسانی دەتوانێت ڕێگری لە هەڵبژاردن و پێکهێنانی حکومەتی نوێ بکات و لایەنەکانی دیکەی دەرەوەی هێزی پەکخەر بهێڵێتەوە لەچاوەڕوانیدا کە ٢٢٠ دەنگیان پێویستە بۆ پێکهێنانی حکومەت، بەوەش ناچاریان دەکەن بەدانوستان و سازش و سازان و ڕێککەوتنی ئیجباریی.
بەپێی هەموو پێشبینیەکان ئەمجارە ململانێکان توندو جەرگبڕن و بەئاسانی پۆستەکان یەکلایی نابنەوەو وەزارەت نادرێ بەهێزی بچوک بەحوکمی ئەوەی کوتلەو لایەنەکان شیعەو سوننەو کورد، تاڕادەیەک کورسیەکانیان نزیکن لەیەکتر، بۆیە پێکهێنانی حکومەت دوادەکەوێت وەک هەڵبژاردنی ١٠-١٠-٢٠٢١ کەدوای یەک ساڵ پێکهات لەدەرەنجامی هاوپەیمانیەکی ناچاریی بەناوی ئیدارەی دەوڵەت.
هەمیشە ئەم میکانیزمی سێیەکی پەکخەرە بۆتە ترس و کابوسی عێراقیەکان و وەک تاکتیک و نەریت و فشاری سیاسی بەکاردێت بۆ بەدەستهێنانی پۆستە باڵاکان، بەتایبەت لەلایەن دەوڵەتی یاساو کوتلەی گەورەی چوارچێوەی هەماهەنگی شیعەکانەوە، الإطار التنسيقي کە توانایەکی لەڕادە بەدەریان هەیە بۆ مانۆڕو کوالیسیۆن و هاوپەیمانێتی کوشندەو پەکخستن وەک ئەوەی ئێستا هەیە لەنێوان مالیکی و حەلبوسی و خزعەلی و عامیری و دوسێ کوتلەی بچوکدا.
لەبنەڕەتدا دەستەواژەی سێیەکی پەکخەر زاراوەیەکی دەستوریی نییە تەنها لە دەق و مادەی (٧٠ بڕگەی یەکەم) ئاماژەی بۆ کراوە، لە ناوەرۆک و مانادا بۆ زۆرینەی دوو لەسەر سێ دانراوە، بەڵام لەبەرامبەر ئەم ڕێژەیەدا سێیەکی پەکخەر لەدایک ئەبێ وەک واجب، لەسەر بنەڕەتی ئەوەی بەبێ ئەو پابەندبوونە دەستوریە کەدەکاتە ٢١٠ کورسی، کاتێک جێبەجێ نابێ راستەوخۆ سێیەکی پەکخەر دەبێتە یاسای جێگرەوە. ئەوەش لەڕواڵەتدا بۆ ڕێگریی و بەربەستی سیاسییە لە هەژموونگەری و پاوانخوازیی لایەن و پێکهاتەو مەزهەبێک دژی پێکهاتەو لایەنەکانی ترو لەناوەرۆکیشدا دەستێوەردانی دەرەکیەو بۆ بەدەستهێنانەوەی شەرعیەتی ئەو لایەن و کەسایەتی و ڕوخسارانەیە کەلەم هەڵبژاردنەدا پاشەکشەیان کرد.
کورد بەو ٦٠ بۆ ٦٤ کورسیەوە ئەگەر یەکگرتووبن و عەقڵانی و هاوسەنگ بڕیاربدات و نەچێتە ناو کوالیسیۆن و هاوپەیمانێتی گوماناوی و مەترسیدار دژ بەهەرێم، دەبێ هاوسەنگیش بڕواتە ناو دانوستانەکان و خۆی بەدووربگرێ لە هاوپەیمانێتی و مانۆڕی ساختە بۆئەوەی دواجار بەهاوسەنگی بێتەدەرەوەو دەستکەوتی سیاسی و نیشتیمانی بچنێتەوە لەبری لێکترازان و عوزلەو دابڕان.
