بەگشتی ئەو نەتەوەو گەلانەی لەقۆناغەکانی مێژوو دواکەوتون و نەیانتوانیوە جوگرافیاو دەوڵەتی سەربەخۆیان هەبێت، یان بەهۆی بەرکەوتنیان بەدەوڵەتە داگیرکارە بەهێزەکانەوە دووبارە نەیانتوانیوە ببنە دەوڵەت، ئەوا دوای هەموو قۆناغ‌و جەنگەکان لەئێستادا هەر جۆرێک لەو خەباتانەی پێشتر پشتی پێ بەستراوە بەتایبەت خەباتی چەکداریی سەرکەوتوو نابێت، ئەگەرچی هەندێ دەستکەوتی بچوکی هەبێت، چونکە وڵاتە داگیرکارەکان خاوەنی تەکنەلۆژیای سەربازیی‌و هێزێکی سەربازی گەورەن کە نابەرابەری دروستدەکات، زۆرن ئەو نەتەوانەی لەناو نەتەوە باڵادەستەکان‌و دەوڵەتەکاندا تواونەتەوە یان بەگوشار ناچارکراون لەسەر خاکی خۆیان سەر بەدەوڵەتی نەتەوەیەکی تر بن، ئەوەی دەتوانێ کار بۆ مافەکانی نەتەوەکانی تر بکات لەناو دەوڵەتی نەتەوەیەکی تردا خەباتی چەکداری نییە، بەڵکو دوو ڕێگه هەیە دەتوانرێت کاری لەسەربکرێت (پێگەی ناو دەسەڵات لەدەوڵەتدا + فەرهەنگی‌و کەلتووری) لەئێستادا بۆ کورد لەهەر چوار پارچەکەدا باشترین ڕێگەی خەبات چونە ناو کایەکانی دەستەڵاتی ناوەندەو داگیرکردنی پێگە سەرەکییەکان‌و جومگەکانی دەسەڵاتە لەچوارچێوەی دەوڵەتی نەتەوەکان‌و پێکەوەژیانی نەتەوەکان لەچوارچێوەی دەوڵەت، لێرەوە دەتوانرێ کار لەسەر کاڵبونەوەی دەوڵەتی نەتەوەی سەردەست بکرێ و بەهێزبونی دەوڵەتی نەتەوەکان و مافی گشتی کەمینەکان و نەتەوەکان و فەرهەنگەکان ، لەم ڕێگەیەوە کورد دەتوانێ لە ناوەندی هەر یەکێ لەو چوار دەوڵەتە وەک خەباتێکی سەردەمیانە و نوێ کار بکات بە تایبەت دوای عێراق لە ئێستای سوریادا زەمینە لەبارە ، بۆ تورکیا و ئێرانیش کاربکرێت کورد بچێتە پێگە بەهێزەکانی سوپا و هەر چوار دەستەڵاتەکەوە.
لە عێراقدا کورد دوای سەدام و لە دەستوری عێراقی نوێدا زۆر مافی دابینکراوە ، بەڵام بە هۆی باڵادەستی وڵاتانی زلهێزی ناوچەییەوە وەک پێویستی خۆی نیە و کوردستان لەسەر نەخشەی بەرژەوەندی وڵاتاندا دابەش بوەتە سەر دوو نەخشەی بەرژەوەندی دوو وڵاتی زلهێزی تورکیا و ئێران ، خۆ ئەگەر لە ئێستادا کورد لە هەرێمەکەی خۆیدا درێژکراوەی دوو ئەجێندا بێت و بە مێژویەکی پڕ خوێنی براکوژی تێپەڕی بێت و دوو ئیدارەی و دوو زۆنی هەبێت نەتوانێ ببێت بە یەک پاکجێت ئەوا بۆ چارەسەرکردنی ئەم دۆخە پەرتەوازەییە پێویستی بە ڕێگای سەردەمیانە و خەباتی تر و ڕێگای تر هەیە ئەویش پێگەی دەستەڵاتە لە ناوەنددا ، ئەمەش نەک بۆ باشور بەڵکو بۆ ڕۆژئاوا و باکور و ڕۆژهەڵاتیش زۆر گرنگە .
ئەوەی دەتوانرێ زیاتر کاری لەسەر بکرێت ئێرانە پێش تورکیا و سوریاش بەرەو ئاستێکی باش دەڕوا دوای زیندوبونەوەی بەشار و لێدوانەکەی لاڤرۆڤ ، تورک خەباتی مەدەنی تر و شۆڕشی درێژخایەن تر و نەفەسی درێژتری پێویستە چونکە تورک لە قۆناغی نەژاد پەرستی و فاشستیدایە ، ئێران دوای شۆڕشی سپی ( ژن ، ژیان ، ئازادی) بۆ کورد زۆر لەبارە کە بە پلان وەک ئازەرییەکان لە وڵاتێکی فرە نەتەوەیدا هەردوو ڕێگەکە (فەرهەنگی و کەلتوری + چونە جومگەکانی دەستەڵات ) بەکار بهێنێ کار بۆ چونە ناو پێگەی گرنگی سوپا و دەستەڵاتەکان بکات.
هاتنی پزیشکیان ڕاستە درێژکراوەی پلان و ستراتیژی ئێرانی دەبێت بەڵام بە هەمان ئاراستە بۆ کورد وەرچەرخانێکی پلەبەندی باشە ، ئەگەر چی پزیشکان لەبەر نەبونی یەک گوتاری و یەک ئیدارەیی و یەک ماڵی دەبو کۆمەڵێک سەردان وەک دوو میرنشین بکات ، کە ئەمەش دیسانەوە نەخشەی دابەشکاری ئێران و تورکیایە و کوردیش خۆی ناتوانی ئەم بازنەیە تێپەڕێنێ ، بەڵام لە پەنایدا پێگەکەی پزیشکیان بۆ کورد گرنگە وەک ڕێگایەکی تری خەبات ، دەکرێ وەک هەنگاوی یەکەم و پلەبەندی سەرەتایەکی باش بێت بۆ بۆنی کورد لە پێگەی وڵاتانی ناوچەدا کە کوردی تێدایە و خاک و مێژوو زمانی خۆیەتی ، ئەم سەرەتایە و ئاخاوتن بە زمانی کوردی ئەگەرچی سۆزداریش بێت و سەرتایترین مافیش بێت سەرەتای ڕێگایەکی باشە بۆ گەورەتر و مافە دەستورییەکان.
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی