دانوستاندنی نێوان ئەمریکاو ئێران لەکاتێکدا بەڕێوەدەچێت کە بەرپرسانی ئەمریکا بەردەوام جەخت لەئەگەری هێرشکردنەسەر ئێران دەکەنەوەو لەبەرامبەریشدا بەرپرسانی ئێران ئاماژە بەوەدەدەن، وەڵامێکی بەهێزی هەر هێرشێکی ئەمریکا یاخود ئیسرائیل دژ بە وەڵاتەکەیان دەدەنەوە، لەگەڵ ئەوەشدا هەردوولا پێداگیری لەسەر گفتوگۆ و دانوستان وەکو بژاردەی سەرەکی بۆچارەسەر کێشەکان دەبینن.
لە ماوەی رابردوودا پرسیارێک دەورووژێندرا، دەربارەی ئەوەی ئایا ئەمریکا ئامانجییەتی لەگەڵ ئێران بگاتە رێککەوتنێک لەبارەی بەرنامەی ئەتۆمی یاخود تەنیا کات دەکوژێت بۆ ئەوەی لەپڕ هێرشی بکاتەسەر، کە بەشێک لە چاودێران و شڕۆڤەکاران وایدەبینن، ئامانجی ئەمریکا تەنیا کات کوشتنە و دواجار هەرچۆنێک بێت کۆتایی بە حکومی ئێستای ئەو وڵاتە دەهێنێت، بەڵام بەندە بەشبەحاڵی خۆم وای بۆناچم و پێموایە، ئەمریکا سەرباری ئەوەی دەیەوێت لەپێناو ئیسرائیلێکی بەهێزدا بیر لەلاوازکردنی وڵاتانی ناوچەکە بکاتەوە،بەڵام لەبەرامبەر ئێراندا هێندەی بیر لە رێککەوتن دەکاتەوە، نیو هێندە بیر لە هێرشکردن بۆسەر ئەو وڵاتە ناکاتەوە،چونکە هەمووان باش لەوە تێدەگەن، بەبێ دانانی پلانێک بۆ داهاتووی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست هەرهێرشێک بۆسەر ئێران گەورەترین کارەساتی لێدەکەوێتەوە.
ئەمریکا و ئێران لە 40 ساڵی رابردوودا هەوراز و نشێوی زۆر لە پەیوەندییەکانیان داهەبووە، بەڵام هیچ کاتێک نەگەیشتووەتە ئاستی هێرشکردنی راستەوخۆ یان ناڕاستەوخۆ لە دژی یەکتر، ئەمەش هۆکارەکەی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە، ئەمریکا باش دەزانێت هەر رووبەڕووبوونەوەیەکی نەخوازراو دەبێتە هۆی دروستبوونی ئاڵۆزی و ناسەقامگیری درێژخایەن لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا، کە رەنگە ئەم ئاڵۆزی و ناسەقامگیرییە لەبەرژەوەندی ئەمریکا و هاوپەیمانەکانی لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا نەبێت.
ئەگەر بێین قسە لەسەر ئاڵنگارییەکان بکەین، کە رێگرن لە هێرشی ئەمریکا بۆسەر ئێران، ئەوا دەتوانین بە چەند خاڵێک دەستنیشانیان بکەین، لەوانەش
1- دوای لەنێوبردنی حکومەتی ئێستای ئێران، گرەنتی مانەوەی نەتەوەکانی وەکو کورد، ئازەر و فارس لە چوارچێوەی ئەو وڵاتە چییە؟
بەدرێژایی سەدان ساڵی رابردوو دەسەڵاتدارانی ئێران بەهۆی کەمینەبوونی فارسەکان هەستیان بە مەترسی دنەدان یاخود زاڵکردنی نەتەوەیەک بەسەر نەتەوەیەکی دیکە کردووە، هەربۆیەش لەبری نەتەوە کاریان لەسەر بوونی مەزهەبێکی دیاریکراوی وەکو شیعە کردووە و هەوڵیانداوە هەموو نەتەوە و کەمایەتییەکان بە ئاراستەیەکدا ببەن بەرلەوەی بیر لە هزری نەتەوەیی بکەنەوە گرنگە پەیڕەوی یەک مەزهەببن ، هەربۆیە لە ئەگەری کۆتاییهێنان بە حکومەتی ئێستای ئێران، داهاتووی ئەو وڵاتە چی بەسەر دێت، ئایا بەسەر سێ وڵات یان سێ هەرێم دابەش دەکرێن یاخود وەکو ئێستا دەمێنێتەوە،کە هەمووان هەوڵی بەدەستهێنانی مافە نەتەوەییەکانیان دەدەن،ئەمەش یەکێک لە ئاڵنگارییە گەورەکانی بەردەم ئەمریکا بۆ لەنێوبردنی دەسەڵاتی ئەو وڵاتەیە.
2- دوای لەنێوبردنی حکومەتی ئێستا کامە لایەن و پارتی سیاسی رێبەرایەتی داهاتووی ئێران دەکات؟
لە دەرەوەی ئێران چەندین پارت و کەسایەتی ئۆپۆزیسیۆن دژ بە دەسەڵاتی ئێستای ئەو وڵاتە هەن، کە هیچ یەکێک لەم پارت و لایەنانە دان بەوەی دیکەدا نانێت، بۆ نموونە کورد ئامادەنییە سازش لەسەر پرسە نەتەوەییەکانی بکات.
موجاهیدینی خەڵق دان بە هیچ یەکێک لەو کەسایەتی و پارتە ئۆپۆزیسیۆنانە دانانێت، کە هەن، هەرچی کوڕەکەی محەممەد رەزاشایە، بەهۆی لاوازی و نەبوونی کەسایەتییەکی کاریزمایی، تاوەکو ئێستا نەیتوانیوە چ لەنێوخۆی ئێران و چ لە دەرەوە خەڵک، کەسایەتی و پارتە سیاسییەکان لەخۆی کۆبکاتەوە، ئەمەش خاڵێکی دیکەی لاوازی بەدەستەوەدانی ئێرانە بەو، بە پێچەوانەی ئەو کاتەی کە خوومەینی بۆ رێبەرایەتیکردنی ئێران لە دوای محەممەد رەزاشا ئامادەکرابوو. هەروەها چەند پارت و گرووپێک لە عەرەبەکانی ئەهواز و ناوچەکانی دیکە هەن، کە پێیانوایە،دەبێت خاوەن کیانێکی دانپێدراوبن لە ئێران.
3- حکومەتی داهاتووی ئێران عەلمانی دەبێت و ئایین لە هەمووشتێک دادەماڵدرێت، یاخود حکومەتێکی ئیسلامی مینانڕەو دەبێت؟
هەروەکو لە خاڵی پێشوو ئاماژەمان پێدا، ئێرانییەکان بۆ پەردەپۆشکردنی بیری نەتەوەیی لەلای نەتەوەکان هزری تائیفی و مەزهەبی شیعەیان کردووەتە ئەلتەرتناتیڤ، لە دوای رووخانی حکومەتی ئێستای ئەو وڵاتە، دەسەڵاتی داهاتوو ئەگەر حکومەتێکی عەلمانی بێت، ئەوا جارێکی دیکە ناتوانێت کۆکەرەوەی نەتەوەکان بێت و لەنێوخۆدا رووبەڕووی نیگەرانی شیعە مەزهەبەتووندڕەوەکان دەبێتەوە و ئەمەش جارێکی دیکە کێشە بۆ داهاتووی ئەو وڵاتە دروست دەکات.
لە هەمانکاتدا ئەگەر حکومەتێکی مەزهەبی وەکو ئێستاش بێت، هەمدیسان لەنێوخۆی ئەو وڵاتە رووبەڕووی چەندین ئاستەنگی گەورە دەبێتەوە، بۆیە ئاسانترین رێگە بۆ ئەمریکا رێککەوتن لەگەڵ حکومەتی ئێستای ئێرانە، نەوەک لەنێوبردنی.
4- لێدان لە ئێران رێگە بۆ پێشکەوتنی زیاتری چین لە رووی ئابووری و تەکنەلۆژی خۆش دەکات؟
رووبەڕووبوونەوەی ئەمریکا و ئێران، زیان و لێکەوتەی ئابووری بەسەر واشنتنیش دەبێت و دەبێتە رێگر لە پێشکەوتنی زیاتری ئەمریکا لەرووی ئابووری و تەکنۆلۆژییەوە، ئەمەش وادەکات لەبەرامبەردا چین لەهەردوو بواردا پێشبکەوێت و پێش ئەمریکا بکەوێتەوە.
بەپێچەوانەی رێککەوتن لەگەڵ ئێران لە بەرژەوەندی ئەمریکایە و تاڕادەیەکیش رێگە لەو پەیوەندییە ئابووری و بازرگانییەی نێوان ئێران و چین دەگرێت، کە کاریگەری لەسەر داهاتووی بەیژینگ دەبێت. ئەمەو چەندین خاڵی دیکە هەن، کە دەکرێت پەنجەیان بخەینەسەر، کە ئەمریکا لەو قۆناخەدا هیچ کاتێک بیر لە هێرشکردنە سەر ئێران و کۆتاییهێنان بە حکومەتی ئێستای ئەو وڵاتە ناهێنێت. لە دوو گەڕی رابردووی دانوستاندنەکانیش هەردوولا جەخت لە ئەرێنی کۆبوونەوەکان و بەرەوپێشچوونی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵات دەکەنەوە
ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی