ئایا مەبەستی پشت زاراوەكانی "طوتين" و "هەژماری من" هەمان شتە؟

12/08/2025

بەرهەم جەمال


قه‌سه‌كردن لەسەر ئەوەی كە ده‌گوترێت "هەژماری من" و "توطين" هەر یەك شته‌، ئەوەی هەیە گوایا تەنیا جیاوازیی ناو و وه‌رگێڕانی زمانه‌، لە ڕاستییدا، هیچ بنەمایەكی لەسەر ئەرزی واقیع نیە. ئەوە تەنیا درۆهۆنینەوەی میدیای تاوانكار و قسه‌كه‌رانێتی و، یارییكردنه‌ بە عەقڵی خەڵكی سادە. ئەوان بە مەبەستەوە ئەم كارەش دەكەن و، جیاوازیی ڕاستەقینەی واقیعی پشت زاراوەكان ئەخلاقییانە بە شەفافیی وەك خۆیان بۆ خەڵك ڕوونناكەنەوە. "هەژماری من"، ڕاستە، وەك تەكنیكی كاركردن، بەئەلیكترۆنییكردنی پارەدانە، بەڵام لە ڕووی ئامانجی پڕۆژەكە; ناسنامه‌ و قه‌باره‌ی سەرمایەی پشتی و; میكانیزمی پارەدانی تەواو جیاوازە لەو مەبەستەی كه‌ دادگای فیدڕالیی عێراق بۆ پڕۆسەی "توطين"-ی مووچه‌ی مووچه‌خۆرانی هه‌رێم بڕیاری لەسەر داوە. :"هەژماری من"

١- ئامانجی "پڕۆژە"-كە تایبه‌ته‌ (ئه‌هلییه‌) و; لە بنەڕەتدا، كەڵكەڵەی بەرژەوەندیی خێزانی سیاسیی لە هەرێم له‌ژێر ناوی "حكومه‌ت"-دا بڕیاری لەسەر داوە.

٢- ناسنامەی پاڵپشتییكاری دارایی پشت‌ "پڕۆژە"-كە ڕوون نیە و; سەرمایەی پاڵپشتیی كاركردنیشی كەمە. بەم پێیەش، متمانەی بانكیی لاوازە. ٣- "پڕۆژەکەژ‌"-كه‌ زیاتر كاری حەواڵەكردنی پارەیە (لە دەستی دوو و سێوە پارە وەردەگرێت) و، چاوی لە دەستی دارایی هەرێمە (هەرێمیش لە دەستی بەغداد). دارایی هەرێمیش، وەك ئاشكرایە، متمانەی زۆرینەی لەدەستداوە و، موچەیەكی زۆری فەرمانبەری حكومیی بە جۆرەها ناوی فریودەرەوە نەداوە (خواردوویەتی). پڕۆسەی "توطين"، ڕاستە، وەك تەكنیك، هەمان تەكنیكی بەئەلیكترۆنییكردنی پارەدانی "هەژماری منە"، بەڵام لە ڕووی ئامانجی پڕۆژەكە; ناسنامه‌ و قه‌باره‌ی سەرمایەی پشتی و; میكانیزمی پارەدانی ته‌واو جیاوازە لە مەبەستی "هەژماری من". :"توطين" ١- ئامانجی پڕۆژەكە گشتییە (حكومییه‌) و، دادگای فیدڕاڵیی بۆ ئەم هەنگاوە بە ڕوونیی بڕیاری لەسەر ته‌نیا بانكە حكومییەكانی عێراق خۆی بەم جۆرە داوە: "المصارف الحكومیة الاتحادیة عامل خارج الاقلیم"، كه‌ مه‌به‌ست لێی بانكه‌كانی "ڕه‌شیید" و "ڕافیده‌ین"-ه‌ و، مێژوویه‌كی دووری كاركردنی حكومییان هه‌یه. ‌ ٢- ناسنامەی پاڵپشتییكاری دارایی پشت بانكەكە خودی حكومەتە و، سەرمایەی پاڵپشتیی كاركردنیشی زەبەلاحە. بەم پێیەش، متمانەپێكراوە. 

٣-ڕاستەوخۆ—تا ئاستێكی زۆر—موچەخۆر پارەدار دەكا و، پێویستی زۆری بە كاری ڕۆتیناتی دەستاودەستكردنی فەرمانگە حكومییەكان نیە. پڕۆسەی مووچەپێدانی فەرمانبەری كەرتی گشتیی پرسێكی ئەمنیی حكومییە. پەیوەندییدارە بە ئاسایشی پاراستنی ئازادیی سەرچاوەی داهات و بژێویی خەڵك و، هەوڵدان بۆ بەئەهلییكردنی پڕۆسه‌ی موچەپێدانی كەرتی گشتیی حكومەت، وەك هەر بەئەهلییكردنێكی نائەخلاقیی و نایاساییانەی كەرتە گشتییەكانی تری ئاسایشی ژیانی خەڵك، كە خێڵی دەستەڵات لە هەرێم دەستی بۆ بردووە، هەم پێچەوانەی ماددەی ١١٤-ی دەستووری گشتیی عێراقە و هەم لەگەڵ یاسای ڕاژەی مه‌ده‌نیی گشتیی عێراق و تەنانەت جاڕنامەی گەردوونیی مافەكانی مرۆڤیشدا ناكۆكە.

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی