سایکۆلۆژیای جنێوزانیی

19/07/2024

ئاسۆ عەبدوللەتیف



کەسانێک هەن خەریکی دەستکاری مێشکی خەڵکین بۆ کۆکردنەوەی دەنگ و بردنەوەی هەڵبژاردنەکان بە بەکارهێنانی سایکۆلۆژیای جنێودان و تۆمەت بەخشینەوەو لەکەدارکردنی خەڵکیی.

کاراکتەری توڕەو جنێودەرو فیتنەباز، خەریکی تێکدانی فەزای بێدەنگین بۆئەوەی خۆیان لەژاوەژاوەکەی جنێوداندا سودمەندبن، خەریکی خۆیانن بۆ نزیکبوونەوە لەدەسەڵات و گرنگیپێدانیان، ئاوا بازاڕگەرمی دەکەن و کڕیاریشیان هەیە، هیچ فیگەرێکی بەئەدەب و مۆڕاڵ بەرزێک لە ئێستای سەردەمی پووچگەرایی و گاڵتەجاڕیی و پۆپۆلیزمدا جێگاو پێگەی نیەو نابێ بەهیچ و تەنانەت ڕەئی وەرناگیرێت، جنێودەرەکان جوانتر دەژین، باشتر دەخۆن و پارێزراوترن و زووتر دەگەنە دیوان و دیوەخانی ڕەئیس و ڕوئەساکان.

 کەسی جنێودەرو جنێوزان دەستکاری هیچی بۆناکرێ گیرفانی خۆی نەبێ، بەجنێودان بۆیاخی ناشیرین دەکات و پەڵە زیاد دەکات بۆ تابلۆ سپیەکان کەچی ڕێزدارترو فازیلانەتر دەژی، بۆچوون و هاوسەنگی و شرۆڤەی تایبەت لایان تاوانە، چونکە خۆی بۆچوونی نیەو هەر زرمەی دێ بە کوتەکی جنێو.

ئەو تایپە لە جنێوزانی نێو سۆشیاڵ میدیای کوردیی خەریکی گوێگرتنەوەن لە جنێوەکانی خۆیان و یارمەتیدەری دەسەڵاتن بۆ خاوکردنەوەی خەڵک و فشکردنەوەی توڕەییەکانی جەماوەر، وەک وەلفی هەوای مەنجەڵی بوخارەکە وان زەڕوورن بۆ دەسەڵات، ئەو جنێودەرانە کە دەنگدانەوەی ناو ئەشکەوتەکە وڕوکاسی کردوون بەداخەوە بوون بە ئایکۆن و مۆدێلی ڕووبەڕووبوونەوەی گەندەڵی و ستەمکاریی و ئێستا خاوەنی پڕۆژەو لیستی هەڵبژاردن و پاڵەوانی ڕیفۆرمن.

کابرا پۆستی جنێو دەکات و کۆمێنتی جنێوی بۆ دێت و لایکی دڵ بۆ جنێوەکە دەکات دەی ئەوە بیماریی کڵۆڵیی و سایکۆپاتیەکی پەتیە، ئەوە مازۆشیەتە، دەروون شێواوییە، دەنگی ئەشکەوتەکەیە لە گوێیدا، ئەوە خەریکی دوبارەکردنەوەی زاهیرە سەوتییەکەیە، خەریکی تێکەڵکردنی چێژو ڕەنگەکانی ژیانەو نازانێ بۆچوون زانیاری شرۆڤەو زانستەو جنێودانیش بەشێکە لە هەمەجیەت و بەربەریزم.

ئەو جنێودەرە هێشتا سایکۆلۆژیاکەی ڕێگەی پێنادات تۆ هیچ بزانیت و گەورەبیت بۆیە دژی تۆشە کە جنێوت نەکردوە بەپیشە، یان ڕوانگەو دیدی جوانت هەبێت بۆیە تۆمەتبارت دەکات بە پیاوی دەسەڵات لەبەر ئەوەی جنێوزان نیت و جنێونادەی بەدەسەڵات و سەرکردەو مێژووەکەیان و پارەیان لێوەرناگریت بۆ پەیج و سایتە سێبەرەکان.

بۆیە هەرخۆی دەتکوژێ بەجنێو، خەریکی کوشتنی فیزیکی خۆی و تۆشە، خەریکی ڕێکردنە لەگەڵ حەشاماتێک مرۆڤی بۆش و خاڵی و بێ پرۆژەو بێبڕوا، نەرجسیانە نازانێ چۆن چۆنی خۆی فلتەر بکات و خۆی دەربخات بۆ خەڵک تەنها بەو جنێوە نەبێ.

دەسەڵات زۆرجار حەز بە بوونیان دەکات لەبری نەبوونیان، بە کورتی ئەوانە خەریکن بەجارێک جوانی و ناشیرینی، عەدل و نادادیی، موزیک و ژاوەژاو، ژەهرو ئاوی حەیات تێکەڵ دەکەن و ناویان لێناوە خەباتی مەدەنی و شۆڕشی شەقام.

کەسێک جنێو نازانێت و نەیکردوە بە پیشە، روئیاو بینینی جوانترە، مۆمەکەی دەستی هەمیشە گەشاوەیە، ڕەخنەی وردترو ئەکادیمی ترە، خەریکی خۆی نییە بەتەنها خەریکی چاککردنی ژیانە، سەنگین و عاریف و تەئەمولکارە بۆ دنیاو دەسەڵات، خاوەنی ڕوانگەو بیریی ڕەخنەیی قووڵ و جددی خۆیەتی، دەبێ گوێی لێ بگیرێت، تۆ کە جنێودەریت  بزانە بێ سەنگیت و شوێنەکەت نزمە، نزمایی بەس بۆ دەریا باشە تا هەموو ئاوی ڕووبارەکان بەو بەرزیەوە قووت بدات و خۆی پێ گەورە بکات بە بێدەنگی.

من توێژەرم جنێونادەم و نەمکردوە بەپیشە، شیکار دەکەم ئالەتی دەستی ئایدۆلۆژیای نەگۆڕ نیم، خەریکی فیکرو بۆچووندانم، من خۆمم تۆنیم، ئەگەر تۆ هێشتا نازانی ئەم چەمکە تازانەی دنیای مۆدێرنەو یەکسانی چییە باشترە هەر جنێوی خۆت بدەیت بەڵکو خوا بتبەخشێ لەو دونیاو لەم دونیاش باشتر نزیک بیتەوە لەدەسەڵات و چێژەکانی ناو کۆشک.

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی