گەشتکردن؛ خەونی هەڵهاتن‌و واقیعی گەڕانەوە

8 کاتژمێر پێش ئێستا

بەختیار ئەحمەد ساڵح

زۆرجار ئێمە بە هیوای دەربازبوون لە خۆمان گەشت دەکەین. ئێمە وا خەیاڵ دەکەین کە دوورکەوتنەوە لە جوگرافیایەکى ئاشنا، لە ئازار و گرژی ناوخۆیی ڕزگارمان دەکات. ئێمە وێنەی خەوناوی لە مێشکماندا دروست دەکەین: سەیرانگای ئارام، شاخەوانییەکی بێدەنگ، ڕووخساری نوێ. بەڵام هەر کە گەشتەکە دەستی پێکرد، واقیع ڕوویەکی تر بۆ ئەم خەونانە ئاشکرا دەکات.

ئێمەی مرۆڤ زۆرجار گەشت دەکەین بەبێ ئەوەی بزانین پاڵنەری سەرەکیمان چییە. لە ڕووکەشدا ڕەنگە بڵێین بۆ ئارامگرتنە، گەڕانە بە شوێنی نوێدا، یان ڕزگاربوونە لە ژیانى ڕۆژانە، بەڵام لە قووڵایی دڵماندا هەندێکجار تەنها دەمانەوێت لەخۆمان دەرباز بین.

لە ڕوانگەی دەروونییەوە ئەم دیاردەیە جۆرێکە لە میکانیزمی بەرگری: ئێمە هەوڵ دەدەین خۆمان لە دڵەڕاوکێ ئاشناکان دوور بخەینەوە بە چوونمان بۆ ژینگەیەکی نامۆ. ئەو وێنە پاک و خەوناویانەی کە پێش سەفەرکردن لە مێشکماندا دروستی دەکەین زۆرجار ڕەنگدانەوەی خواستی ڕزگاریین، بەڵام ئەم وێنانە کاتێک ڕووبەڕووی واقیع دەبنەوە دەست دەکەن بە کاڵبوونەوە.

عەقڵ بارگرانییەکە لەگەڵ ئێمەدا سەفەر دەکات؛ لەگەڵ هەموو گەشتێکدا، لەگەڵ هەموو هەنگاوێکدا، ئەگەر شوێنی مەبەست تەنها شوێنێک بێت، ئەزموونێکی ڕووکەش دەبێت؛ بەڵام ئەگەر سەفەر پاساوێک بێت بۆ تێڕامان و ئاشتەوایی لەگەڵ خۆمان و بیرکردنەوە لە تێڕوانینمان بۆ ژیان، ئەوا دەتوانێت ببێتە خاڵی وەرچەرخان لە ژیانماندا.

ئاشتی ڕاستەقینە لە سروشتێکی جوان، لەسەیرانگاى بێدەنگ و لە شاخەکانەوە دەست پێناکات، بەڵکو لە قبوڵکردنی ڕاستگۆیانەى خۆمانەوە دەستپێدەکات. گەشتە دەرەکییەکان کاتێک مانادار دەبن کە گەشتێکی دەروونى لەگەڵدا بێت، ئەگینا ئێمە تەنها دڵەڕاوکێمان لە جوگرافیایەکەوە بۆ جوگرافیایەکی تر گواستۆتەوە.

بێزاری و دڵەڕاوکێی چارەسەرنەکراو و یادەوەرییە نیوە مردووەکان وەک سێبەرێکى بەوەفا بەدوای ئێمەدا دەگەڕێن. هیچ سنوورێک هەرچەندە دوور بێت، ناتوانێت بارگرانی نەبینراوی عەقڵ لەسەر شانمان لاببات.

گەشتکردن، لەم جۆرە بارودۆخانەدا، ڕێگەیەک نییە بۆ ڕزگاربوون، بەڵکو جۆرێکە لە هەڵاتن؛ جۆرێک لە میکانیزمی بەرگری بۆ دەربازبوونێکی کاتی لە واقیع. زۆرێک لە ئێمە، بێ ئەوەی هەستى پێبکەین، لە ڕێگاک دەدەین نەک بە مەبەستى دۆزینەوە، بەڵکو بۆ ئەوەی خۆمان دوور بخەینەوە لەوەی کە نامانەوێت ڕووبەڕووی ببینەوە: ژیانی ڕۆژانە، بڕیاری تەواونەکراو، پەیوەندییە چارەسەرنەکراوەکان، یان تەنانەت ڕووبەڕووبوونەوەی خودی ڕاستەقینەی خۆمان.

بەڵام درەنگ یان زوو تێدەگەین کە ئەم هەڵهاتنە کاتییە و بێکاریگەرە. مەبەستەکان، وەک چۆن لە خەیاڵی ئێمەدا دەرکەوتن، هێزی ڕزگارکردنیان نییە. چونکە ئەوەی ئێمە دەخاتە کار لەناو خۆماندایە نەک دەوروبەرمان. هیچ ڕوانگەیەک، هەرچەندە شایستە بێت، ناتوانێت بە تەواوی ئاراممان بکاتەوە ئەگەر ئاشتەوایی و هۆشیاری لەناو خۆماندا دروست نەکات.

لە کۆتاییدا ئاشتی ڕاستەقینە نەک لە کەناراوە دوورەکان و نە لە لوتکەی شاخەکانەوە دەست پێدەکات، بەڵکو لە قبوڵکردنی خاکەڕاییانەى خودەوە دەست پێدەکات. ئەگەر گەشتی دەرەوە گەشتێکی ناوەکى لەگەڵدا نەبێت، ئێمە تەنها دڵەڕاوکێ لە خاڵێکەوە بۆ خاڵێکی تر دەگوازینەوە.

ڕەنگە مانای قووڵتری گەشت لە گواستنەوە لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی تر نەبێت، بەڵکو لە ئامادەیی بۆ بینینی شتێک لەناو خوددا بێت. گەشتێک کە بە هۆشیاری دەست پێ بکات، ڕەنگە ببێتە هۆی ئاشتییەکی بەردەوام.

ئەم وتارە دەربڕی بۆچونی نووسەر خۆیەتی