ئیدریس سۆرانی

 سوید وەڵاتێكە بەوە ناسراوەكە پەرلەمانێكی كارامەی هەیە،هەمیشە لە ڕێگای پەرلەمان  یاساكان ریفۆرم دەكرێن و نوێ دەكرێنەوە،بێجگە لە  قانوونە بنچینەكان . لەسوید لە ساڵی 1864 لێدان لە ژن قەدەخەكراوە. لەساڵی 1958 لێدان لە  خۆێندنگەكان قەدەخە كراوە، لە ساڵی 1965 توندوتیژی  بەرانبەر خێزان قەدەخەكراوە( هەرچەند گەڵێك جار تا ئێستاش توندوتیژی هەیە،بەڵام هەردوو لای مافیان پارێزراوە دەتونن شكایەت بكەن) ، لەساڵی 1979 لێدان لەمنداڵ بەتەواوی قەدەخە كراوە. ئەو فتوا  باش و جوان و مرۆڤایەتیانە هەموویان لە پەرلەمان دەرچوونە،نەك لە لایەن كەنیسەوقەشەكان . ئەو یاسایانە بەبێ هەڵاووردە هەموو تاكێكی سویدی دەگرێتەوە لە كورو كچی پاشاوە تا  منداڵەكانی هەژارترین هاوڵاتی . پۆلیس و لایەنی پەیوەندیداریش پارێزەری یاساكان ،هەرچەندە تاكی سویدی خۆی وشیاری تەواوی هەیە دەربارەی یاساو ڕێساكانی كۆمەڵگا و بە هەموو شێوەیەك هەوڵدەدات نەوەیەكی وا پەروەردەبكات ، كە ببێتە خاوەنی خۆی و پشت بە تواناكانی خۆی ببەستێ و خۆی لە هیچ تاكێكی تری كۆمەل بە نزمتر نەبینێ . ئەوەم بۆیە نوسی لەم ڕۆژانە بە ناو گێڵە فەیلەسوفێكی كورد ،دەیگوت (( دەزانن بنەماڵە گەورەكان سوید منداڵەكانیان دەنێرنە مەكتەبێك كە لێدان هەبێ )) هەرچەندە هەندێك هاوڕێم دەربارەی ئەو قسەیە شتیان نوسیوە و دەست خۆشیان لێدەكەم . بەڵام من ئەوە تەنیا بە قسە نازانم ، بەڵكو بە مەترسێكی گەورەی دەبینم كە وا خەریكە هەموو جومگەكانی كۆمەڵگای كوردستانی باشور توشی هەوكردن و دارزانی هزرو موراڵ دەچن ، بە دەگمەنیش نەبێ كەس خۆی  بەبەرپرسیار نازانێ و هاوكات زەنگیكی خەتەریشە دژی وەڵاتە دێموكراسیەكان ،لەبەرژەوندی دەوڵەتە  دواكەتوەكان و هزری جاهیلیەت . نە زانكۆ ونە حكومەت و نە تاكەكانی كۆمەڵ هیچ هەڵوێستێكیان هەیە، نە پارتەكان بەدواداچوون دەكەن ،بۆ ئەو دیاریدە ناشیرنانە،لەوانەشە  بە دڵشیان بێ ، تا كۆمەڵگا  لە تاریكیدا بمێنتەوەو ئەوان هەر سە قافڵە بن . سوید وڵاتێكە ئەگەر دایك و باوك نەتوانن منداڵەكانیان  پەروەردەی باش بكەن و ئازاریان بدەن ،ئەوە دوای گەیشتن بە راستیەكان بەرێوبەراتی سۆشیال دەتوانێ مندالەكانیان لێوەربگرێت و لە شوێنی باشتریان دابنێ ، . سوید ولاتێكە دەیانەوێ بەهامرۆڤایەتیەكانی تاكەكان بپارێزی . چونكە باش دەزانن  كۆرپەی ئەمڕۆ  ژن و پیاوی ئایندەن و وڵات بەرێوەدەبەن . مامۆستاكانی سوید نەك ناتوانن لێدان بەكار بێنن. ،بەڵكو لە حاڵەتی پێویست ، ئەگەر  منداڵەكە تەمەنی لە  دوانزدەسال پتر نەبێ ،دەبێیت سۆشیال لە هەڵس و كەوتی  خوێندكارەكان ئاگادار بكەنەوە،ئەگەر لە دونزدەش زیاتر بن لەدوای هەموو  رێكارە یاسایەكانی خوێندگاكان ،دەتوانن پۆلیسی لێئاگادار بكەنەوە. جا ئەگەر ئەو هەموو رێكارە یاسایانە هەبن ،چۆن دایك و باوك و مامۆستا دەتوانن لە خوێندكار بدەن . خۆزیا ئێستا شێخ رەزای تاڵەبانی لە ژیاندابا،تا شەعرێكی بۆ ئەو كۆڵكە خوێندەوارە نوسیبا. ئایا جەنابی فەیلەسوف  دەزانێ تاكە وەڵاتێكی   ڕۆژهەلاتی  ناوەراست ،پشتیوانی خۆی بۆ قەدەخەكردنی  لێدانە لە مەنداڵ دەرنەبروە، كە لە سویدە لە سالی 1979 دەرچووە و ئەمرۆ بۆتە بریارێكی نێونەتەوەی؟