شارپرێس- كەنداڵ جودی:
ساڵح موسلیم، هاوسەرۆكی پەیەدە ڕایگەیاند، دەوڵەتی توركیا بە هێرشكردنە سەر ژێرخانی ڕۆژئاوای كوردستان دەیەوێت كوردستان چۆڵ بكات.
لە چوارچێوەی زنجیرە هێرشەكانی دەوڵەتی توركیا، ئەمجارە دەوڵەتی توركیا بە ئاشكرا هێرشی كردە سەر ژێرخانی ناوچەكانی ڕۆژئاوای كوردستان و سەرچاوە ئابوورییەكانی. هەرچەندە ئەمە پێشێلكردنی یاسا نێودەوڵەتییەكانە، بەڵام دیسان ڕایگشتی جیهان لە بەرامبەر ئەو هێرشانەدا بێدەنگبووە.
هاوسەرۆكی پارتی یەكێتی دیموكرات (پەیەدە) ساڵح موسلیم لە چاوپێكەوتنێكی تایبەتدا لەگەڵ دەزگای میدیایی شارپرێس دەڵێت: ئەو هێزە هەژموونخوازانەی كە یەكیانگرتووە، لە لۆزانەوە تا نەتەوە یەكگرتووەكان، هەموویان توركیایان بە دەستی خۆیان بەجێهێشتووە، واتە توركیا ئازادە بۆ كوشتن و هەرچی بیەوێت بیكات دەیكات، ئەمە پرسێكی سەرەكی نییە بۆ ئەوان، واتە با دە هەزار كورد بمرن و هەموو ئەو ناوچانە چۆڵ بن، بۆ ئەوان كێشە نییە".
دەقی چاوپێكەوتنەكە:
"ئەو شتانەی خەڵك لە ئارامی و ئاسایشدا دەهێڵنەوە ژێرخان و ئابوورییە، بۆیە بۆ ئەوەی خەڵك كۆچ بكات، دەوڵەتی توركیا ژێرخان و ئابووریی كردووەتە ئامانج"
شارپرێس: سەرەتا سوپاسی ئێوە دەكەین كە كاتتان بۆ تەرخان كردین. با لە هێرشەكانی دەوڵەتی توركیا لە ٥ی ئۆكتۆبەر دەست پێ بكەین. ئەمجارە دەوڵەتی توركیا دەستبەجێ و بە ڕوونی ژێرخانی ڕۆژاڤای كوردستانی كردە ئامانج، ئامانجی دەوڵەتی توركیا لەمەوە چییە؟
موسلیم: بەخێربێن، سڵاو لە ئێوە. با سەیری مێژووی توركیا بكەین، توركیا چەندین سەدەیە كۆچپێكردن‌و لێدان و كوشتن ئەنجام دەدات. كاتێك دەتەوێت میللەتێك لەناوببەیت و بكوژیت و جینۆساید بكەیت، واتە لەوڵاتەكەی بەدەریدەكەیت. ئەمە پلانی توركیایە لە ئێستاوە، كوشتن و كۆچپێكردن بەرامبەر بە ئەرمەن و سریانییەكان كراوە، لە هەمان كاتدا توركیا هەمان پلانی لەسەر كورد جێبەجێ كرد و لە ساڵی ١٩٢٠ و تا ئێستا ئەم پلانە بەڕێوە دەبات. بە گشتی لە لایەك كوشتن و لێدان و ترس و لە لایەكی تر ڕێگای بۆ دەكەنەوە كە لە وڵاتەكەی هەڵبێت.
توركیا خۆی ٨ ساڵە ئەم پلانە بۆ لەناوبردنی كورد جێبەجێ دەكات و شەڕی خۆی ڕانەگرتووە و تەنها لێرە نییە بەڵكو لە هەموو شوێنێكە. بەتایبەت لە ڕۆژاڤای كوردستان زیادی كردووە، چونكە سیستەمێك دامەزراوە كە بتوانێت لەگەڵ گەلانی دیكەدا بژی و ئاشتی دروست بكات. ئەو شتانەی خەڵك لە ئارامی و ئاسایشدا دەهێڵنەوە ژێرخان و ئابوورییە، بۆیە بۆ ئەوەی خەڵك كۆچ بكات، دەوڵەتی تورك ژێرخان و ئابووریی كردۆتە ئامانج بۆ ئەوەی لەناوی ببات، بۆ ئەوەی خەڵك بە تینوو و برسی بمێنێتەوە، لێیەوە كۆچ بكات.
هەر بۆیە توركیا دوایین هێرشەكانی لەسەر ئەم بنەمایە ئەنجامدا و بیرە نەوت و دامەزراوەكان و ئاو و نەخۆشخانەكانی لەناوبرد.
ئیدارەی خۆسەر ٨-١٠ ساڵە خەریكی بنیاتنانی شتە ئامانجدارەكانە، بەڵام دەوڵەتی تورك لە یەك ڕۆژدا لەناوی برد و ئیدارەی خۆسەر ئاوەدانی دەكاتەوە، چونكە بەبێ ئەو شتانە ناتوانێت كار بكات. واتە خەڵك بێ ئاو دەمێنێتەوە و برسی دەبێت و خەڵك ناچار دەبێت كۆچ بكات. دەتوانین بڵێین ئامانج چۆڵكردنی كوردستان و چۆڵكردنی كوردستانە بەم شێوەیە و هەركەسێك ئەم سیستەمەی بوێت و ئازادی و پێكەوە ژیانی بوێت ئامانجی دەوڵەتی توركیایە.
لە ماوەی ٨ ساڵی ڕابردوودا توركیا ئەم پلانە لە هەموو شوێنێك جێبەجێ دەكات، جارێك لە عەفرین، جارێك لە باشووری كوردستان، كورد لە هەموو شوێنێك دەكاتە ئامانج. بەر لە هێرشەكە وەزیری دەرەوەی توركیا بە ڕوونی باسی لەوە كرد كە هەموو شتێك ئامانجە بۆ ئەوان، "ژێرخان"، بەڵام كەس نەهاتە دەرەوە و نەیگوت ئەم شتانە كە ئێوە دەیڵێن تاوانی دژ بە مرۆڤایەتین، نابێت بكرێن. هەروەها كاتێك توركیا هێرشی كرد، كەس دەنگی بەرز نەكردەوە.
بەگشتی ئامانجی توركیا لەناوبردنی كۆمەڵگایە، نەك تەنها لەناوبردنی حیزبێك، پێویستە گەلی كوردمان باش بزانێت، چونكە تا ئێستا لە مێشكی توركیادایە، كە پێویستە گەلی كورد لەناوبچێت و نابێت سەركردەی كورد هەبێت، و لەسەر ئەم بنەمایە دەوڵەتی تورك دەجوڵێت.
"توركیا ئامانجی لەنێوبردنی گەل و دروستكردنی ناكۆكی لە نێوان گەل و ئیدارەی خۆسەرە لەرێگای لەنێوبردنی پرۆژە خزمەتگوزارییەكانەوە"
شارپرێس: بەڕێز ساڵح موسلیم، ئەگەر هێرشەكانی توركیا بۆ سەر ژێرخانی ناوچەكە بەردەوام بێت، ئەمە چ كاریگەرییەكی لەسەر ئیدارەی خۆسەر و سەقامگیری ناوچەكە دەبێت؟
موسلیم: پێویستە گەل بگاتە ئەو ئاست و ئاگاییەی كە توركیا دەیەوێت. هەر بۆیە گەل بڕیاری خۆی دەدات، لەهەمانكاتدا توركیا دەیەوێت ئەم سیستەمە لەناوببات، ئێمە نامانەوێت گەلەكەمان برسی بێت. ئێستا كێشە لە ئارد و نان و غاز و سووتەمەنی دروست دەبێت. ئەمانە هەمووی كێشەن، بەڕاستی. بۆیە ئامانجی توركیا لەناوبردنی گەل و دروستكردنی ناكۆكی لە نێوان گەل و ئیدارەكەیدایە. بێ گومان ئیدارەی خۆسەر و دامودەزگاكانی هەوڵی دروستكردنەوەی ئەو پرۆژانە دەدەن، چونكە ئەمانە دامەزراوەی خەڵكن و ئەو دامەزراوانە بنیات دەنرێنەوە.
لە لایەكی ترەوە بۆچی دەوڵەتی توركیا هێرشی كردە سەر هێزەكانی دژە ماددە هۆشبەرەكان؟ چونكە دەوڵەتی توركیا دەیەوێت لە ڕێگەی شەڕێكی تایبەتەوە ئەم مادەیە لە كۆمەڵگادا بڵاو بكاتەوە و ئەم كۆمەڵگایە و گەنجەكانی لەناو ببات. بەڵام ئەوەی دژی ئەم شەڕە تایبەتە و ماددەی هۆشبەرە، هێزە ئەمنییەكان بوون، بۆیە هێرشی كردە سەریان، بۆ ئەوەی بازرگانانی ماددە هۆشبەرەكان ئازاد بن. زۆربەی ئەو بازرگانانە پەیوەندییان بە توركیا و میتەوە هەیە.
"توركیا هەوڵی شكاندنی زیندانەكانی دیلەكانی داعش دەدات و شانەكانی داعش هێشتا پەیوەندییان لەگەڵ توركیا هەیە و توركیا چەك و پاڵپشتی ماددییان پێدەدات"
شارپرێس: ئایا ئەم بە ئامانجكردنی ژێرخانە كاریگەری لەسەر پاراستنی كەمپی هۆڵ و زیندانەكانی داعش دەبێت؟
موسلیم: بەڵێ كاریگەری هەیە، چونكە كاتێك ئیدارەی خۆسەر و هێزە ئەمنییەكان لاواز بن، كێ دەیانپارێزێت؟ لە لایەكی ترەوە ئەو ڕێكخراوە مەدەنیانەی خزمەت بە كەمپی هۆڵ دەكەن دەترسن و ناوێرن بچنە ناو هۆڵەوە، لە توركیاوە هێرشیان كردە سەر هێزە ئەمنییەكانی دەوروبەری كەمپی هۆڵ و لە ئەنجامدا شەهید هەبوون. یەكێك لە ئامانجەكانی توركیا ئازادكردنی خەڵكی ئۆردوگای هۆڵە. پێشتر ئەمەمان لە عەین عیسا و شوێنی دیكە بینیوە. ئێستاش ئەم كەسانەی لە هۆڵ هەڵدێن، هەموویان دەچنە توركیا و ئەوانەی كە دەیانڕفێنن هەموویان هی توركیان.
لە لایەكی دیكەشەوە شانەكانی داعش هێشتا پەیوەندییان لەگەڵ توركیا هەیە و توركیا چەك و پاڵپشتی ماددییان پێدەدات و حكومەتی توركیا و داعش وەك یەكن.
لە ڕاستیدا ئەردۆغان ئێستا نوێنەرایەتی داعش دەكات. چ جۆرە جیهادی و تیرۆریستێك دەبینین كە ئەردۆغان لە پشتیانەوە نەبێت.
شارپرێس: دەبینیت ئەگەر هێرشەكانی توركیا بەردەوام بێت، نەك تەنها لە ناوچەكە بەڵكو لە هەموو جیهاندا مەترسییەكی گەورە دەبێت، چونكە لە ئێستادا هەزاران ئەندامی داعش لە زیندانەكاندان؟
موسلیم: بەڵێ مەترسی هەیە، هەر بۆیە دەیەوێت ئەم داعشانە دەربكات لەزیندان، چونكە لە چاوی ئەردۆغان هەموویان جیهادین. ئەم هێرشەی لە بەلجیكا ڕوویدا، هیوادارم هێرشبەر بە زیندوویی بگیرێت و پرسیاری لێبكرێت كە لە كوێوە پەروەردە بووە و لە كوێوە هاتووە، بێ گومان ئەو خوێندكاری ئەو قوتابخانەیەیە یان لە توركیا بێت یان لە سوریا. پێویستە پۆلیسی ئەوروپا و بەلجیكا بەدواداچوون بۆ ئەم بابەتە بكەن، چونكە لە كۆتاییدا پەیوەستە بە توركیا و ئەردۆغانەوە. بۆیە مەترسییەكە زۆر گەورەیە، بە بڕوای ئێمە، هەموو كەسێك كە دەیەوێت ئاشتی لە هەموو جیهاندا دروست بكات، پێویستە ئاگاداری ئەم بابەتە بێت و خۆپارێزی بكات.
لە ئێستادا 10-12 هەزار دیلی داعشی هەیە، لە ئێستاشەوە هەوڵی توركیا هەیە، جا لە قامیشلۆ بێت یان لە هەر شوێنێك دیلەكانی داعش هەبێت، هێرش بكاتە سەر ئەو ناوچانە بە مەبەستی ڕەخساندنی دەرفەتێك بۆ ئەوەی ئەو داعشانە هەڵبێن. كێشەكە ئەمەیە، واتە ئەگەر جارێكی تر ١٢ هەزار داعش بگەنە توركیا، توركیا ئەو داعشانە بەرەو ئەوروپا دەبات.
شارپرێس: كاك ساڵح، ئەمجارە هەڵوێستی ئەمریكا و ڕووسیا لە بەرامبەر هێرشەكانی توركیادا زۆر لاواز بوو، هەڵوێستی ئێوە وەك سەركردەكانی ڕۆژئاوای كوردستان لە بەرامبەر ئەم لاوازییە چییە؟
موسلیم: بەڕاستی توركیا بووەتە گورگ و هەموو شتێك دەتوانێت بەرامبەر كورد بكات. لە دیوی نێودەوڵەتییەوە، ئەو هێزە هەژموونگەرانەی لە لۆزانەوە تا ئێستا و بۆ نەتەوە یەكگرتووەكان یەكیان گرتووە، هەموویان توركیایان بە دەستی خۆیان بەجێهێشتووە، واتە توركیا ئازادە لە كوشتن و هەرچی بیەوێت بیكات، دەیكات، بە واتایەكی تر، ئەمە پرسێكی سەرەكی نییە بۆ ئەوان، واتە با ئەوان ئەگەر هەزاران كورد بمرن و هەموو ئەو ناوچانە چۆڵ بن، ئەوە بۆ ئەوان كێشە نییە. لەم چوارچێوەیەدا كێشەی ئەمریكا ئەوەیە كە داعش تەشەنە نەكات، داعش تا ئەمڕۆش لێرەیە و تاكە هێزێك كە شەڕی داعش دەكات هەسەدەیە، ئەوان جیاوازی ناكەن.
ڕووسیاش گرنگی بەو شتە نادات. بە گشتی بەرژەوەندیی دیكەیان هەیە، لە ئۆكرانیا و شوێنی دیكە.
شارپرێس: دوای ئەوەی شەڕی غەززە دەستی پێكرد، ڕاگەیەندرا كە خەڵكی غەززە لە ڕێگەی توركیاوە لە ناوچە داگیركراوەكانی ڕۆژاڤای كوردستان لەلایەن توركیاوە نیشتەجێ دەكرێن، وەك عەفرین، سەرێكانی و گرێ سپی، ئەمە تا چەندە راستە؟ ئەگەر ڕاست بن، كاریگەرییان چی دەبێت؟
موسلیم: پێموانییە شتێكی وا هەبێت، نە خەڵكی غەززە قبوڵیان دەكات و نە ئێمەش قبوڵ دەكەین. ئەمە وەك دەنگۆیەك دەگوترێت، بەڵام ئەگەر بۆ توركیا بتوانرێت ئەوە دەكات، چونكە توركیا ئیگورەكانی لە چینەوە هێناوە لە عەفرین و توركمانەكانی كەركوكی لە باب و سەرێكانی نیشتەجێ كردووە. بەڵام شتە باشەكە ئەوەیە ئیدی كەس متمانەی بە توركیا نییە، واتە كەس متمانەی پێی نییە تەنانەت وەك ناوبژیوانێك، توركیا مایەپووچ بووە، چونكە درۆی لەگەڵ هەمووان كردووە. پێموانییە ئەم پلانانە جێبەجێ بكرێن، بەڵام پێویستە ئاگاداری بین.