شارپرێس: كەنداڵ جودی
هاوسەرۆكی ئەنجومەنی جێبەجێكاری خۆسەری دیموكراتی هەرێمی باكور و ڕۆژهەڵاتی سوریا، ئەڤین سوێد ڕایگەیاند، ئەردۆغان دەیەوێت هاوپەیمانی لەگەڵ ئەسەد بكات و مەسەلەكە لەناوبردنی حكومەتی خۆسەرە.
ئەڤین سوێد لەچاوپێكەوتنێكدا لەگەڵ شارپرێس دەڵێت، ئیدارەی خۆسەر بەو تێگەیشتنە كاردەكات كە چارەسەری قەیرانی سوریا دەبێت لە دەستی هەموو سوریاییەكان بێت.
شارپرێس: دەمانەوێت بزانین دۆخی پەیوەندیتان لەگەڵ حكومەتی دیمەشق لەم كاتەدا چۆنە؟
ئەڤین سوێد: بەو پێیەی ئیدارەی خۆسەر بەو تێگەیشتنە كاردەكات كە چارەسەری قەیرانی سوریا دەبێت لە دەستی هەموو سوریاییەكان بێت، پەیوەندییەكانی ئیدارەی خۆسەری باكور و ڕۆژهەڵاتی سوریا لەگەڵ دەسەڵاتدارانی دیمەشق بەو هۆكارە نەپچڕاوە .
ڕاستە ئەم پەیوەندیانە بەگوێرەی خواست و هیوای ئێمە نییە چونكە خواست ئەوەیە بە زووترین كات چارەسەرێكی سیاسی بدۆزرێتەوە بە بەشداریی هەموو سورییەكانی نەتەوە و بیروباوەڕەكان، بەڵام تا ئەمڕۆش حكومەتی دیمەشق زیاتر لەوە دەخوازێت، چارەسەرێك بۆ گەڕانەوەی سوورییەكان بۆ سوریای عەرەبی پێش ساڵی 2011و لەلایەن ئێمەوە قبوڵ نەكراوە. بەڵام هەوڵەكان لەم بوارەدا جددی دەبن و لەسەر بنەمای ئەوەی كە باكور و ڕۆژهەڵاتی سوریا ڕێكخراوترین بەشە و بەرگری لە خۆی و دەوروبەری دەكات، لە یەكڕیزی خاكی سوریا و سیستەمێكی دیموكراسی لامەركەزی، ئەم هەوڵانە بە دڵنیاییەوە سەركەوتوو دەبن. بۆ ئەوەش دەستپێشخەرییەكمان لە 18ی نیسانی 2023 دەستپێكرد، كە پێكهاتبوو لە 9 خاڵ بۆ چارەسەركردنی قەیرانی سوریا لەڕووی سیاسییەوە و نزیكبوونەوەی خۆبەڕێوەبەری لە هەموو ڕوویەكەوە بۆ سوریای لامەركەزی ئێمە لەسەر ئەو بنەمایە بەردەوامین لە هەوڵەكانمان.
شارپرێس: ئەگەر ئەردۆغان و ئەسەد كۆببنەوە، هەڵوێستی ئێوە وەك ئیدارەی خۆسەر چی دەبێت و ئەگەر ئەم ڕێككەوتنە ڕووبدات، لە چ ئاستێكدا دەبێتە هەڕەشە بۆ سەر ئیدارەی خۆسەر؟
ئەڤین سوێد: ڕاستییەك هەیە كە نابێت لەبیر بكرێت، زۆرێك لە پلانەكانی ئەردۆغان وازی لێهێنرا و ئەوەی خەونی پێیەوە دەبینی ڕووی نەدا بەهۆی ئاستی دوژمنایەتی و هەڕەشەی ئەسەدەوە تا ئەو ڕادەیەی كە ئەمڕۆ هەمووان وەك ناوبژیوانێك مامەڵە دەكەن بۆ ئەوەی لەگەڵیدا كۆببنەوە. دەیەوێت هاوپەیمانی لەگەڵ ئەسەد بكات و مەسەلەكە لەناوبردنی حكومەتی خۆسەرە. لە ماوەی ڕابردوودا گفتوگۆیەكی زۆر لەسەر ئەم بابەتە كراوە، بەڵام بە بۆچوونی ئێمە ڕێككەوتن ئاسان نابێت چونكە ململانێی هەردوولا زۆرە و توركیا پلانی شاراوەی هەیە بۆ هێنانی دیمەشق و قەوارە سوورییەكان لە دژی یەكتر و دەیەوێت لەم بابەتەدا پاساو بۆ بوونی خۆی لە ململانێدا بهێنێتەوە. بەڵام دیمەشق پێداگری لەسەر ئەوە دەكات كە دەوڵەتی داگیركەری توركیا لە خاكی سوریا بكشێتەوە و ئەمەش بۆ دەوڵەتی توركیا ئاسان نییە بەهۆی ئەو هێرشانەی كە تا ئێستا لە ڕۆژاڤا و باشووری كوردستان ئەنجام دەدرێن، ئەمەش بەو مانایەیە كە دەوڵەتی توركیا بەردەوامە لەسیاسەتی داگیركارییەكەی.
شارپرێس: دوای لێدوانەكانی ئەردۆغان سەبارەت بە گەڕانەوەی پەیوەندییەكانی لەگەڵ بەشار ئەسەد، ئایا ئەو گروپە چەكدارانەی سوریا كە لە ناوچە داگیركراوەكانی ڕۆژاڤا و سوریا نیشتەجێ بوون، هەڵوێستی خۆیان بەرامبەر بە خۆبەڕێوەبردن گۆڕیوە؟
ئەڤین سوێد: وەك لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا بینرا، كاردانەوەی ئەو سورییانەی خۆیان بە هاوبەشی ئەردۆغان دەبینن، لە بەرامبەر هەوڵی گەیشتن بە ڕێككەوتن زیاتر بوو، چونكە ئەو گروپانە بینیان كە ڕێبازەكانی ئەردۆغان لەسەر بنەمای چارەسەری كێشەی سوریا نییە، بەڵكو لەسەر بنەمای بەرژەوەندییەكانی پارتی دەسەڵاتدار لە توركیادایە، متمانەی نێوان ئەو گروپانە و توركیا تێكچوو و ئەمڕۆ ئەو هەرێمە بە زۆر لەلایەن دەوڵەتی توركیاوە بەڕێوەدەبرێت و ئەم پرسە سەركوت دەكرێت و بەگوێرەی هەندێك سەرچاوە، ئەم گروپانە لەهەوڵدان بۆ دۆزینەوەی ڕێگەی بەدیل. بەو پێیەی بە بڕوای ئێمە دروستكردنی سوریایەكی دیموكراسی و لامەركەزی بە دەستی سورییەكان دەبێت، یەكێك لە ئامانجە سەرەكییەكانمان دروستكردنی بەرەیەكی دیموكراسییە لە هەموو سورییەكان لەناو ئۆپۆزسیۆنی دیموكراسیدا، جا لە ناوخۆی سوریا بێت یان لە دەرەوەی سوریا بەرەی دیموكراسی دەبێ یەكێك بێت لە چالاكییە سەرەكییەكانمان.
شارپرێس: پەیوەندی نێوان ئیدارەی خۆسەر و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە داعش لە چ ئاستێكدایە؟
ئەڤین سوێد: ئەو پەیوەندیانەی كە بە بەرخۆدانی كۆبانێ دەستی پێكرد، بەردەوامن، چونكە هێشتا مەترسی داعش بەردەوامە. ڕەنگە ئەمرۆ حوكمڕانی سەربازیی داعش لە ناوچەكەدا نەبێت، بەڵام مەترسیی بیرۆكەی داعش بەردەوامە و هەوڵدەدات خۆی ڕێكبخات بە پاڵپشتی زۆرێك لە لایەنەكانی توركیا، بۆیە ئەو پەیوەندییەی كە ئەمڕۆ لە لایەنەكانی تر لەسەر بنەمای ڕێگە بە گەڕانەوەی داعش نادەن. ئێمە پەیوەندی سیاسیمان لەگەڵ هەموو لایەن و وڵاتان هەیە، بە هاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژ بە داعشیشەوە، بۆ دۆزینەوەی چارەسەرێكی دیموكراسی بۆ قەیرانی سوریا.
شارپرێس: مەزڵوم عیبدی فەرماندەی هەسەدە ڕایگەیاند، جارێكی دیكە دەست بە دیالۆگی كوردی-كورد دەكەن، هەڵوێستی ئێوە وەك ئیدارەی خۆسەر و لایەنەكانی ناو ئیدارە بەرامبەر بەم دیالۆگە چییە؟
ئەڤین سوێد: ستراتیژی ئێمە وەك حكومەتێكی خۆسەر ئەوەیە كە كراوە بین بۆ هەموو دیالۆگەكان، جا كوردی كوردی بێت یان سوری لەسەر بنەمای پرەنسیپی دیموكراسی و نیشتمانی چونكە پێمان وایە دیالۆگ و پێكەوەبوون ڕێگا بۆ چارەسەرەكان دەكاتەوە ، پڕۆسەیەكی زۆر سەخت و مێژوویی تێدەپەڕین، هەر لایەك دەبێت بارگرانی خۆی هەڵبگرێت و دەستكەوتەكانی كورد بپارێزێت و هێرشەكان ڕابگرێت.
